Ho vha hu tshi khou rothola vhukuma eneo matsheloni. Molemo o vha o dzhenisa zwanḓa zwawe zwikwamani zwa vhurukhu hawe ha tshikolo nahone o hudulula mahaḓa o lindela uri robotho i mu vulele uri a kone pfuka bada. O vha o ambara zwikipa zwivhili ngomu ha hemmbe yawe tshena ya tshikolo, fhedzi o vha a tshi kha ḓi pfa phepho.

“Brrrrrrr,” ndi Molemo a no ralo, a tshi khou gikhinya fhasi ngeno o lindela uri robotho i mu vulele. “Ngavhe Gugu vho vha vhe na tshelede ya u nthengela badzhi.”

Musi hu tshi tou bvelela munna mudala kha robotho, Molemo a mbo ḓi pfuka bada. Fhedzi a mbo ḓi pfa mutzhemo murahu hawe. Musi a tshi rembuluwa, a vhona muṅwe munna a tshi khou tsumbudzana na muṅwe mukegulu, a tshi khou lingedza u mu dzhiela phese.

“Thusani! Thusani!” hu huwelela onoyo mukegulu.

Molemo ho ngo tsha vhuya a ima-ima – o mbo ḓi gidima a ya u thusa onoyo mukegulu nahone a goga maanḓa a raha onoyo munna kha zwinungo zwa milenzhe. Onoyo munna a mbo ḓi honḓa nga nṱhani ha u pfa vhuṱungu nahone a litsha phese ya vhenevho mukegulu. A mbo ḓi ṱhobila nga u ṱavhanya ha mbo ḓi vha u ngalangala hawe.

“Pfarelo, Gugu, o vha vhaisa?” ha vhudzisa Molemo, a tshi khou takusa vhenevho mukegulu. Vho wa musi ḽeneḽo ḽivemu ḽi tshi litshedza phese yavho. “Kha vha ḓifarelele nga mahaḓa anga,” ndi Molemo a no ralo.

Vhenevho mukegulu vho vha vha tshi khou tetemela nahone vha tshi nga vha khou ṱoḓa u lila. “Ndo livhuha zwone, a ni ntshileli ngoho,” vha ralo. “’Thi ḓivhi uri vhathu vho dzhenwa nga’ni maḓuvha’no.

Musi vhenevho mukegulu vho no ima, Molemo a doba zwithu zwavho a vha ṋekedza. “Tenda hu tshi kha ḓi vha na vhaswa vha re na vhuthu vha ngaho inwi,” vha ṅwethuwa.

Nga murahunyana nga eneo masiari, Molemo a pfuka bada kha dzenedzo robotho musi a tshi khou ya hayani. Tshe tsha mu mangadza ndi uri onoyo mukegulu o vha o mu lindela. Onoyo mukegulu a ṅwethuwa musi a tshi mu vhona. “Muṱhannga wanga! Ndo ni farela tshiṅwe tshithu!” a ralo a tshi khou ṋea Molemo tshiputo tsho putelwaho zwavhuḓi. “Ni tshi putulule ni tshi
swika hayani.”

Molemo a farwa nga ṱhoni. “A vho ngo tea u nṋea tshi...,” ndi nḓila ye a thoma ngayo.

“Dzhiani, dzhiani,” vha ralo vhenevho mukegulu, vha tshi khou mu dzhena haṋwani. “Ni tea u dzhia heyi phasela. Musi ndi tshi ṱangana na inwi, ndo zwi ḓivha uri i ḓo ni fanela.” Vha phaphata muṱana wa Molemo nahone vha mu fara shaḓa. “Musi i sa tsha ni lingana, ni i ṋee muṅwe ṅwana ane a vha na vhuthu u fana na inwi.” Ndi izwi-ha vha tshi rembuluwa vha ḓiṱutshela.

Musi Molemo a tshi swika hayani, a vula tshenetsho tshiputo. Ngomu ho vha hu na badzhi ya muvhala wa ṱaḓa u penyaho. Yo vha i na zwikwama nga nnḓa na mitalo yavhuḓi nga ngomu. Yo vha yo naka. Fhedzi musi a tshi i imisela nṱha, a zwi vhona uri ndi ṱhukhu vhukuma.

Molemo a ḓipfa o kulea nungo. “I nga si vhuye ya nndingana na luthihi!” ndi zwe a ḓivhudza zwone. Fhedzi nga ṅwambo wa uri yo vha i badzhi yavhuḓi, a i edzisa.

Ndi izwi-ha hu tshi itea tshiṅwe tshithu tshi mangadzaho – tshanḓa tsha u ḽa tsha badzhi tsho vhonala tshi tshi khou tatamuwa musi a tshi dzhenisa tshanḓa khatsho. Tsho bvela phanḓa tshi tshi engedzea u swikela tshi tshi eḓana tshanḓa tshawe. Molemo a mangadzwa nga zwe a vha a tshi khou zwi vhona. A thi kholwi na luthihi! Molemo a dzhenisa tshiṅwe tshanḓa kha tshanḓa tsha monde tsha badzhi. Na tshone tsha vhonala tshi tshi khou tatamuwa u swika tshi tshi mu eḓana.

Yeneyo badzhi ya mu eḓana zwavhuḓi. A bvela nnḓa uri a ye u ḓisedza nga fasiṱere. A vhea zwanḓa khunduni nga murahu a zwi dzhenisa kha tshikwama tsha badzhi. Yo vha i tshi mu fanela!

Nga tshenetsho tshifhinga, khaladzi awe muhulwane ane a pfi Nina, a mbo ḓi bvelela nga henefho khonani. O vhonala o neta. Molemo a mbo ḓi mu farela bege nahone a mu sala murahu musi a tshi dzhena nḓuni. “Zwo tshimbila hani ṋamusi? Ndi ni itele tie?” a mu vhudzisa.

Nina a dzula tsini na ṱafula ḽa khishini. “Zwo tshimbila zwavhuḓi, maneto, ndo tou ḓinetela,” a ralo a tshi khou lingedza u ṅwethuwa o sedza khaladzi awe. “U ṱoḓa mushumo a si matamba vhana. Ndi nga livhuwa nga maanḓa arali na nga nnyitela tie.”

A si zwino Nina a tshi khou ṱoḓana na mushumo. Hezwi zwo ita uri Molemo a ṱungufhale. Nina o ḓidina vhukuma uri a ṱhaphudze tshikolo nahone Molemo u a zwi ḓivha uri zwi a mu ṱungufhadza uri ha athu wana mushumo nga murahu ha miṅwaha miraru a tshi khou ṱoḓana nawo.

“Ndi na vhungoho ha uri ni ḓo u wana hu si kale, Nina. Ni mushumi wa biko nahone ni nga si vhuye na litsha u bvela phanḓa ni tshi u ṱoḓa,” a ralo Molemo.

A rembuluwa uri a funge phuramasiṱofu uri a vhilise maḓi a tie. “Ngavhe Nina a tshi nga wana mushumo,” a ralo a tshi khou ambela mbiluni. A vhea geḓela kha phuramasiṱofu, a vhea khapu i re na maṱari a tie ngomu.

Molemo a dzhenisa zwanḓa zwikwamani zwa badzhi musi a tshee o lindela uri maḓi a vhile. Ndi izwi-ha a tshi pfa uri hu na tshibammbiri kha khona ya tshikwama tsha u ḽa tsha badzhi. Zwo mu mangadza vhukuma. Molemo a ḓivhudzisa arali ho vha hu kale tshi henefho, o vha a tshi tou vha a sa athu zwi ṱhogomela.

A bvisa tshenetsho tshibammbiri nga vhuronwane tshikwamani tshawe. Yo vha i khunguwedzo ya gurannḓa yo putelwaho zwavhuḓi i re na maipfi ane a ri: HU NA MUSHUMO. Hu ṱoḓea vha re na maṱiriki!

Molemo a ṅwethuwa. Zwo vha zwi tshi tou nga muṱa wa hawe wo vha u tshi ḓo ḓelwa nga mashudu nga ṅwambo wa tshifhiwa tsha uḽa mukegulu.

Itani uri tshiṱori tshi nyanyule!

Naa no no vhuya na vha na tshibuli tsha u thusa mualuwa? Ho itea mini? No ḓipfa hani nga murahu ha zwenezwo?
Olani tshifanyiso tsha musi ni tshi khou thusa muṅwe muthu. Fhasi ha tshifanyiso, ṅwalani mutaladzi une wa ṱalutshedza zwine zwa khou itea kha tshenetsho tshifanyiso.
Ndi tshifhio tshifhiwa tshine tsha fhira zwoṱhe tshe na vhuya na ṋewa nga muraḓo wa muṱa? Ndi ngani ni tshi tshi funesa nga u rali? Olani tshifanyiso tsha tshenetsho tshifhiwa.