“Khokhokho, kha vha dzhene, vhana vhanga vha u nakelela!”

Madekwana maṅwe na maṅwe, makhulu wa Jasmien vha vhidzela khuhu dzavho ngomu uri dzi ḓo eḓela, vha dzi valela ngomu u itela u dzi tsireledza kha phukha dzi re na nḓala.

Na uri matsheloni maṅwe na maṅwe, Jasmien u vulela khuhu hafhu na u kuvhanganya makumba e dza kudzela.

Ho vha hu tshipiḓa tsha ḓuvha tshine a tshi funesa.

Khuhu dza makhulu dzo vha dzi dza zwivhumbeo zwoṱhe na saizi, fhedzi Jasmien o vha a tshi takalela nthihi ya vhuḓisa kha dzoṱhe. Lady ho vha hu phambo ya mivhala.

Yo vha i na mithenga yo songekanaho na mutshila wo ṱharamuwaho.

Musi Jasmien a tshi ṋea khuhu zwiḽiwa, o vha a tshi vhona uri Lady i wana zwavhuḓisa.

Ḓuvha ḽiṅwe, Lady ya ngalangala.

Jasmien a sedza hoṱhehoṱhe, fhedzi Lady yo vha yo ṱuwa.

“Khamusi yo ḽiwa nga tshiṋoni tshi no pfi bazadi,” hu amba Eddie. “kana nga lukhohe?”

Jasmien ha ngo ṱoḓa u humbula nga izwo.

“Lady, no khethea nga maanḓa kha nṋe,” hu ambela fhasi Jasmien.

“A ni tei u vha na dzine na dzi takalela,” hu kaidza Makhulu.

“Khuhu iṅwe na iṅwe yo khethea nga nḓila yayo.”

Fhedzi Jasmien a vha a sa koni.

O vha a funesaho Lady nga maanḓa.

Vhege tharu ndapfu dza fhela Lady i siho. U swika nga matsheloni musi Jasmien a tshi ya u vulela khuhu. A pfa muungo wa zwikukwana.

Ho vha hu Lady, na zwikukwana zwa rathi zwi i tevhelaho!

“Khokhokho,” hu amba Makhulu. “Lady yo thanyaho, yo dzumbama i tshi itela u alamela makumba!”

Zwino Jasmien o mbo ḓi vha na zwinzhi zwo khetheaho

Zwine ha nga ambiwa nga hazwo

Lady ndi wa tshipentshela kha Jasmien. Ndi mini kana ndi nnyi a re wa tshipentshela kha inwi? Inwi ni wa tshipentshela nga mini? Hu na tshifhinga tshine na ḓipfa ni wa tshipentshela na tshine na ḓipfa ni si wa tshipentshela? Ndi ngani?

Tshifanyiso

Lavhelesani nga vhusedzi tshifanyiso tshi re kha masiaṱari mavhili a u thoma a tshiṱori itshi. Ni nga wana zwingana zwa zwi tevhelaho:

•  khuhu
• makumba  manngi/tshirundu
• mafasiṱere
•  mahothi
•  tshimini

U Vhala

Itani ṱhalamaipfi! Wanani ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽa maipfi aya afho tshiṱorini ni kone u wana uri ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽao ḽi ṱalutshedza mini: ṱalifha, songana, bubu, nḓala, ndapfu, khanga.

U Ṅwala

Olani tshifanyiso tsha Lady na zwikukwana zwawe zwa rathi. Rinani tshikukwana tshiṅwe na tshiṅwe dzina. Ṅwalani dzina nga ḽithihi nga ḽithihi nga fhasi ha tshikukwana tshiṅwe na tshiṅwe kana ni humbele muṅwe muthu a ni ṅwalele.

Vhutsila

Olani tshivhumbeo tsha gumba kha khadibodo kana bammbiri, ḽi gereni. Nakisani gumba ḽaṋu nga u ola phetheni dzo fhambanaho khaḽo kana ni tou ola nga pennde.

Kushumele

Ni nga bula maipfi a mibvumo a tevheleaho a re tshiṱorini nga nḓila nngana, khokhokho na zikukwana? Ni nga kona u a bula u nga ni khuhu ya phambo na musi ni tshi nga tshikukwana? Vhalelani nṱha tshiṱori itshi ni tshi bula maipfi aya nga nḓila ine a yelana na zwiwo zwi re tshiṱorini. Kana, humbelani muṅwe muthu a ni vhalele tshiṱori, ni kone u edzisela musi vha tshi bula aya maipfi a mibvumo