Kuhamba uye kulenye indzawo | Nal'ibali
Home | Written stories | Multilingual stories | Kuhamba uye kulenye indzawo

Written stories

Kuhamba uye kulenye indzawo

Author

Ibhalwe nguZaheera Jina Asvat

Illustrator

Imidvwebo idvwetjwe nguJulie Smith-Belton

Ngihlala maIungana nagogo wami etjanini. Sibukela sibungu sigucuka siba luvivane. Gogo utsi loku kubitwa ngekutsi yimethamofisisi kugucuka kwesibungu sibe luvivane. “Methamofosisi.” ligama lelikhulu. “Bukela, Yusuf,” Kuhleba Gogo.

Loku lokusamagobolondvo lapho lesibungu sibhace khona ayacetuka kuvuleka kancane, lucetu ngelucetu, kuze kube ngulapho kuphumela ngaphandle luvivane lolubovu nalokumnyama.

Loluvivane luyaphumula sikhashana, lomisa timphiko talo, ngemuva kwaloko lubhula timphiko talo luyandiza luyahamba.  Gogo utsi tonkhe tidalwa teMvelo tiyatalwa, tikhule, bese tiyahamba tiya kulenye indzawo.

Tinyoni tenta njalo, nato. Tiyesuka etindzaweni tato tiye etindzaweni letifutfumele ebusika. Lelikati lelijinja lelibhungukile lebelilala kulomgodzi wetfu wesihlabatsi, nalo lahamba laya kulenye indzawo.

Ngifisa kwati kutsi ngitawukhula ngibe ngubani. Ngabe ngitawuhamba ngiye kulenye indzawo? Angifuni kwenta njalo. Make utsi sidzinga kusuka siye kulenye indlu lapho kunetikolo letincono khona. Loko kungivisa buhlungu.

Besihlala naGogo sonkhe sikhatsi. Uma sisuka siya kulenye indzawo, lengadze lensha kungenteka kutsi ingabi yemlingo njengalena. Kungenteka kutsi ngibe ngedvwa kulendzawo. Ngiyesaba.  “Buka, Yusuf!” kwasho Gogo kakhulu.

Elubondzeni, lokusibukako, likati lelijinja. Lizuphela phansi libese liyahamba liya kulomgodzi wesihlabatsi. Liyatigoca kulesihlabatsi. Likati letfu lelibhungukile libuyile ekhaya. Ngincuma kutsi kungaba kuhle nangingahamba ngiye kulenye indzawo, nami. Ngingahlala njalo ngibuya ekhaya kulengadze yaGogo yemlingo.

 

Kwekutijabulisa kwakaNal’ibali

Imibono lokungakhulunywa ngayo

Yusuf uhlala namake nagogo wakhe. Uhlala nabani? Cabanga ngetingucuko lohlangabetene nato emphilweni yakho. Wativa unjani ngaletingucuko ngesikhatsi tenteka emphilweni yakho? Manje utiva unjani ngato?

Lokubukwako

Bukisisa lesitfombe kulamakhasi ekucala lamabili alendzaba. Ungatitfola: tinyoni letintsatfu tayobe letimbili  tibungu  tinambistimatsi tesibungu luvivane

Kufundza

Lena yindzaba lemayena nekuntjintja noma-ke kugucuka. Ungatitfola yini tonkhe tingucuko letikhona kulendzaba Yusuf latibonako noma laticabangako?

Kubhala

Bhala inkondlo letinhlavu letakha emagama lemayelana nekugucuka. Cala umugca ngamunye wenkondlo ngeluhlavu loluku “ingucuko”.

Umsebenti wetandla

Yakha luvivane. Goba likhasi leliphepha libe yihhafu. Penda emacashati kuyinye ihhafu yaleliphepha bese uyagoba leliphepha kute kutsi lependi apende nakulena lenye ihhafu. Vula leliphepha. Uma lependi asomile, dvweba lomnyele welivivane lelivule timphiko kuleliphepha lelipendiwe. Sika ukhiphe lobunjwa weluvivane. Namatsisela lencenye lesemkhatsini kuroli yeliphepha lasemthoyi. Faka timphondvo letakhiwe ngeliphepha noma tifasamaphepha.

Kulingisa

Dla ulingise umjikeleto wemphilo yeluvivane: 1. sibungu lesihamba ecembeni futsi lesilidlako 2. sibungu senta siphungamathi 3. sibungu ngekhatsi kusiphungamathi 4. siphungamathi sivula bese luvivane liyaphuma 5. luvivane lindiza.