Ikhambo lephageni | Nal'ibali
Home | Written stories | Multilingual stories | Ikhambo lephageni

Written stories

Ikhambo lephageni

Author

Itlolwe nguHagen Engler

Illustrator

Iinthombe Nahaie Hinrichsen

ULiso uyakuthanda ukungena ku-inthanethi. Ubunzinzolwazi abuthandako bunayo yoke into ayithandako yokuzithabisa.

Ufunda yoke imihlobo yokudansa. Ufunda amaphuzu akarisako mayelana nemvelo.

Wenza abangani kiloloke iphasi. “Akhe sithabulule iinyawo siye ephageni,” kwatjho uBaba, aqala phezulu afuna ilaptop yakhe.

“Ngibona kungcono ngingene ku-inthanethi,” kwatjho uLiso.

 

“Ngingadlala, ngingafunda, begodu ngingazithabulula,” kwatjho yena. “Kubayini kufanele ngikhambe ngiye kwenye indawo?”

“Kulungile, kwatjho uBaba. Kunezinto ezinomlingo ephasini lamambala...” “Maye,” kwatjho uLiso.

“Lokho kuzwakala kukarisa kwamambala!” “Kunjalo,” kwatjho uThalia. “UMma uthe bekuyinyoni eduna.

Beyiletha ukudla ngesidlekeni sayo.” UThalia bekadinwe khulu kobana angadansa, uLiso wase udlulisela isimemo emnganini

wakhe u-Ina. “Asikhambe siyokudlala ephageni yokuzithabisa yeinthanethi,” kwatjho uLiso.

“Angekhe ngikghone,” kuphendula u-Ina. Ngiya ephageni nababelethi bami. Ephasini lamambala!”

“Kulungile,” kwatjho uLiso. “Ngizakukhuluma nawe ngemva kwesikhathi.” ULiso wacabanga isikhathi eside begodu

ngamandla. Wasuka lapho wabiza. “Baba!” warhuwelela. “Asikhambe siyokukhambakhamba ephageni!”

UBaba wavala ilaptop yakhe. Ku-inthanethi, uLiso uthole umngani uJamila. “Bewenza ini?” kwabuza uJamila.

“Akunalitho elitheni,” kwatjho uLiso. “Besengikhona la ku-inthanethi.” “Kuhle,” kwatjho uJamila.

 

“Siye ephageni sayokukhambakhamba khona. Sibone yoke imihlobo yeenyoni. Besabona nehlokohloko lakhe isidleke eduze

nechibi!” “Maye!” Kwatjho uLiso. “Lokho kuzwakala kukarisa.” “Kunjalo,” kwatjho uJamila.

“Ubaba uthe inyoni eduna beyakha isidleke, bese esikazi iyigadile. Angicabangi bonyana isithandile, isihlikilize soke isidleke!”

ULiso, wasuka lapho wakhuluma nomnganakhe uThalia. “Akhe sidanseni,” kwatjho uLiso. “Ngemva kwesikhatjhana esincani,”

kwatjho uThalia. Ngidiniwe bengiyokugijima.” “Ukugijima?” kwatjho uLiso. “Bewugijima kuphi?”

 

“Besigijima phakathi kwehlathi elihle,” kwatjho uThalia. “Sibone ipunzi, ikghabu nenyoni yephondo, enomlomo omuhle

o-orentji nomsila omude!” Ephageni, uLiso noyise babona inyoni ekhanyako ehlaza samkayi enesidlhogoriya eside esihlaza

satjani. “Maye” kwatjho uLiso. “Ngiyazibuza bonyana yinyoni bani leya!” “Ngicabanga bonyana ligwalagwala leKnysna,”

kwatjho uBaba. “Asizame ukuyilandela.” Inyoni yaphapha ukusuka esiqongolweni somuthi ukuya esiqongolweni somunye

umuthi.

 

Inyoni yeza yazokuhlala egatjeni lomuthi. Yehlela phasi eentjalweni zemvelo ezifitjhani. ULiso banoBaba bayilandela, bagima

indlela yoke.  “Liso, kubayini ungayilotjhisi,” kwatjho uBaba. “Mhlamunye yinyoni yephondo yomlingo!” ULiso walungisa

umphimbo wakhe... “Lotjhani lapho,” kwezwakala ilizwi. “Nenzani lapha?” ULiso banoBaba bahlahla amehlo... Khona lapho

eduze nabo, phakathi nephaga, kwakunguJamila, uThalia no-Ina, bakhamba nababelethi babo! “Nasiya iphapha inyoni yephondo

godu,” kurhuwelela uLiso. “Asiyilandeleni!” “Iinyoni lezi zisisuse kibomabonwakude bethu, zasikhupha ngendlini, zasiletha

emmangweni soke.” Kwatjho uBaba kaLiso. “Ziinyoni zomlingo nokho.

 

Ithabo leNal’ibali

Izinto esingakhuluma ngazo

Khuyini oyenzako bona udlale? Ukhulumisana njani nabangani bakho? Yini i-inthanethi?

Ukubonakala

Ngiyiphi indawo engaphandle oyithanda khulu? Dweba isithombe sakho ulapho.

Ukufunda

Iba ngufokisi wendatjana!  Zingaki iinyoni ezihlukeneko okukhulunywa ngazo endatjaneni?  Ungathola amabizo weenlwana ezimbili ezihlala ehlathini? Ngiwuphi umutjho okutjela bona uLiso utjhugulule umkhumbulwakhe ngokufuna ukuya ephageni? Zingaki iindlela ezihlukeneko uLiso anazo zokukhulumisana nabangani bakhe?

Ukutlola

Tlola umlayezo okungenzeka uLiso bekawutlolele omunye umngani lokha nakafika ekhaya abuya ephageni.

Ubukghwari

Sebenzisa amataka, utjani namakari ukobana uzakhele sakho isirurhu senyoni.

Ukwenza

Ngamehlo wengqondo khamba ungene ephageni: luleka ukobana ubone ukuthi khuyini okungaphezulu emithini, khokhoba utjhinge phasi uqale iintjalo kuhlanganise neenlwana eziseduze khulu naphasi bese ulandela inyoni ephaphako eyeqela phezu komuthi iye komunye.