Kale-kale ho vha hu na mme sekwa ḽe ḽa vha ḽi na zwisekwana zwa rathi, zwa ṱaḓa. Ḽo vha ḽi tshi dzula nazwo nḓuni ṱhukhu bulasini, fhedzi zwenezwo zwisekwana zwo thothonya nga tshilimo tshi fhisaho, hu si na mvula. Ho vha hu si na mvula ine zwa nga tambela khayo na zwidamu zwa maḓi zwine zwa nga kabwanya khazwo. “Ngavhe mvula i tshi na,” Mme Sekwa a ralo a tshi amba na zwisekwana zwawe. “Zwi a takadza u tambela mvulani vhoiwe. Ndi a zwi ḓivha uri ni ḓo funa mvula. Masekwa oṱhe a funa mvula!”
Ndi izwi-ha tshilimo tshi tshi fhela ha dzhena tshifhefho, mvula ya thoma u na! Mme Sekwa a karuwa musi a tshi pfa tho-tho-tho ya mashotha a mvula ṱhangani ya nnḓu. A vhidza zwisekwana zwawe a ri, “Iḓani ni vhone mvula!” O vha o takala vhukuma lwe a mbo ḓi kuvhanganya zwisekwana zwawe zwoṱhe. Zwoṱhe zwa mbo ḓi tevhela Mme Sekwa zwa bvela nnḓa mvulani.
Fhedzi kusekwana kuṱukusa kwa mbo ḓi humela ngomu nḓuni. “Mulandu ndi mini ṅwana’nga?” Mme Sekwa a vhudzisa. “Bvelani nnḓa ni pfe muḓifho wa mvula.”
“Hai, zwi nga si ite lini,” kwa ralo kusekwana kuṱukusa. “Nṋe a thi pfani na mvula. A thi ṱoḓi u ṋukala, mvula i ḓo ṋukadza mathenga anga a ṱaḓa a vho nnambatela.”
Zwenezwo zwa mangadza vhukuma Mme Sekwa. A fhefheḓisa phapha dzawe a ri, “No no ḽi pfa ngafhi sekwa ḽi sa pfani na mvula? Ndi tea u vhamba maano.”
Nga tsha matshelo nga matsheloni, Mme Sekwa a livha ha Mme Mbudzi MaMbuzi, we a vha e na vhengele henefho bulasini ḽine ḽa rengisa zwithu zwoṱhe. “Vho-MaMbuzi wee, kusekwana kwanga kuṱukusa a ku ṱoḓi u bvela nnḓa musi mvula i tshi na. Ku mmbudza uri a ku ṱoḓi u ṋukala. Vho no vhuya vha ḽi pfa ngafhi sekwa ḽi sa pfani na mvula? Ri tea u vhamba maano!” a ralo Mme Sekwa.
Vho-MaMbuzi vha fa nga zwiseo. “Ndi nga nṱhani ha uri ku tshee kuṱuku nahone a ku athu vhona mvula i tshi na,” vha ralo. Nga murahu ha zwenezwo, Vho-MaMbuzi vha guduba khabodoni dzavho, vha wana kudzhasi kwa mvula kwa lutombo. “Kha vha dzhie,” vha ralo kha Mme Sekwa. “Vha ṋee kusekwana kwavho hoku kudzhasi kwa mvula uri ku ku ambare arali ya dovha ya na.” Mme Sekwa a livhuha Vho-MaMbuzi nahone a mbo ḓi livha hayani na kwonokwo kudzhasi kwa mvula.
Nga murahu ha maḓuvha a si gathi, ya dovha ya na. Mme Sekwa a ṋea kusekwana kwawe kuṱukusa kudzhasi kwa mvula uri ku ambare. “Kha ri mbo ḓi bvela nnḓa ri yo ḓiphina nga mvula,” a ralo.
Zwisekwana zwoṱhe zwa sala murahu Mme Sekwa zwo takalela u bvela nnḓa mvulani. Fhedzi nga murahu ha tshifhinganyana, Mme Sekwa a ṱhogomela uri kusekwana kuṱukusa ko vha ku si tshe navho. Vha ku ṱoḓa hoṱhe-hoṱhe, vha fheleledza vho ku wana ko ḓidzulela ku koṱhe ngomu nḓuni. “Mulandu no dzula ni noṱhe? Habe zwino ni na kudzhasi kwa mvula, bvelani nnḓa ni ḓiphine nga mvula,” a ralo Mme Sekwa.
“Hai, zwi nga si ite lini,” kwa ralo kusekwana kuṱukusa. “A thi pfani na mvula. Thophe i khakhaṱhela khwanḓani dzanga.”
Mme Sekwa a ḓaḓa tshoṱhe. “Masekwa oṱhe a funa mvula,” a ralo. “Ha na ndavha musi phapha dzao tshi tshi nukala na khwanḓa dzao dzi tshi khakhaṱhela thophe! Ndi tea u vhamba maano!”
Nga tsha matshelo nga matsheloni, Mme Sekwa a humela kha Vho-MaMbuzi u yo humbela thuso. “Vho-MaMbuzi wee, kusekwana kwanga kuṱukusa a ku pfani na mvula nga ṅwambo wa uri thophe i khakhaṱhela khwanḓani dzakwo. Ndi tea u ita mini mara ngoho? Ri tea u vhamba maano.”
Vho-MaMbuzi vha dovha vha fa nga zwiseo. “Ndi nga nṱhani ha uri ku tshee kuṱuku nahone ku na khwaṱha ṱhukhu,” vha ralo. Nga murahu ha zwenezwo Vho-MaMbuzi vha guduba rakani yavho nahone vha wana zwibutsu zwidala zwa mvula. “Kha vha dzhie,” vha ralo kha Mme Sekwa. “Kha vha ku ṋee hezwi zwibutsu zwiṱuku zwidala uri ku zwi ambare arali mvula ya dovha ya na.” Mme Sekwa vha livhuha Vho-MaMbuzi nahone vha livha hayani na zwenezwo zwibutsu.
Musi i tshi dovha ya na, Mme Sekwa vha ṋea kusekwa kwavho kuṱukusa kudzhasi kwa mvula na zwibutsu uri ku ambare. “Kha ri mbo ḓi bvela nnḓa ri yo ḓiphina nga mvula,” a ralo.
Kusekwana kuṱukusa ko vha ko no takala vhukuma zwino. Mathenga akwo o vha a songo ṋukala nahone khwanḓa dzakwo dzi si na thophe. Mme Sekwa a ṅwethuwa nahone a ḓipfa o rulwa zwihulu musi a tshi lavhelesa zwisekwana zwawe zwoṱhe zwi tshi khou tamba zwoṱhe mvulani.
Musi mvula i tshi tsha nahone ḓuvha ḽi tshi ṱavha, ha vhonala musengavhadzimu muhulwane makoleni. “Mma, kha vha vhone,” kwa ralo kusekwana kuṱukusa ko sumba musengavhadzimu. “Itsho tshithu tsha mivhala ndi mini?”
Mme Sekwa na zwiṅwe zwisekwana vha lilala makoleni. Zwisekwana zwoṱhe zwa mangala musi zwi tshi vhona riboni yo nakaho, ya mivhala.
“Ndi musengavhadzimu,” Mme Sekwa a ṅwethuwa. “U bvelela musi mvula i tshi tsha nahone ḓuvha ḽi tshi ṱavha. Arali na lavhelesa nga vhuronwane, ni ḓo vhona mivhala ya sumbe.”
“Musengavhadzimu ndi a u funa wee. U na mivhala i fanaho na ya kudzhasi kwanga kwa mvula, zwibutsu zwanga na mathenga anga,” kwa ralo kusekwana kuṱukusa ko takala na zwikunwe. Zwiṅwe zwisekwana zwiṱanu zwa fhefheḓisa phapha u sumbedza uri zwi khou tendelana na zwine zwa khou ambiwa.
Musi ḓuvha ḽi tshi kovhela nahone musengavhadzimu u tshi ngalangala, Mme Sekwa na zwisekwana zwawe vha livha hayani.
Nga murahu ha ḽeneḽo ḓuvha, kusekwana kuṱukusa kwa tou ri mvula i ḓo dovha ya na lini uri ku dovhe ku vhone muṅwe musengavhadzimu. Zwi re zwone ndi uri tshifhingani tshi ḓaho musi mvula i tshi na ko vha ko takalela u vhona musengavhadzimu lwe kwa hangwa tshoṱhe u ambara kudzhasi kwa mvula na zwibutsu.
Musi musengavhadzimu u tshi bvelela, kwa vhudza Mme Sekwa kwa ri, “A thi tsheena ndavha naho mathenga anga a ṋukala nahone khwanḓa dzanga dza khakhaṱhela thophe musi mvula i tshi na nga ṅwambo wa uri musi i tshi tsha, ḓuvha ḽi ḓo ṱavha nahone ndi ḓo vhona tshithu tsho nakaho u fhira zwoṱhe shangoni –muṅwe musengavhadzimu wa mivhala. Ndi funa mvula, fhedzi ndi funesa misengavhadzimu!”
Mme Sekwa a takala zwihulu, nahone a ḓipfa o rulwa tshoṱhe. Zwino zwisekwana zwawe zwoṱhe zwi vho funa mvula, nga nḓila ine masekwa a tea u i funa ngayo!
Itani uri tshiṱori tshi nyanyule!
Olani tshifanyiso tshine tsha sumbedza zwine na funa u zwi ita musi mvula i tshi na. Nga fhasi ha tshifanyiso, ṅwalani mutaladzi une wa ṱalusa zwine zwa khou itea.
Ṅwalani zwine na funa musi mvula i tshi na, na zwine na sa zwi takalele.
Naa ni a ḓivha luimbo lune lwa amba nga ha mvula kana misengavhadzimu? Ḓisikeleni luimbo kana tshirendo ni zwi imbe na vha muṱani wa haṋu.