Kale-kale, ho vha hu na Khuhu i re na zwikukwana zwiraru, ye ya vha i tshi dzula tsimuni nthihi na Kholomo.

Kholomo yo vha i tshi funa u enda i tshi fula musi i tshi khou buḓa tsimu u yo dalela khonani yayo, Khuhu. Fhedzi zwifhinga zwo vha zwi tshi vho konḓa. Mvula yo lenga u na uno ṅwaha nahone ho vha ho sala hatsi vhuṱuku vhukuma. Kholomo yo vha yo farwa nga nḓala khulwane lwe ya tshimbila nga u tou ongolowa yo livha hokoni ya Khuhu. Rabulasi o vha o hangwa u renga furu.

Khuhu ya takala musi i tshi vhona Kholomo. “Hu rini khonani yanga,” ndi Khuhu i no ralo. “Irani ndi ni ṋee maḓi a rotholaho, ni nwe ni kone u homolowa. Ni tea u vha no netiswa nga lwendo lulapfu.” Khuhu asiiḽa, ya gidima ya ya u kela Kholomo maḓi a u nwa.

Musi Kholomo yo shuvhama murunzini wa muri muhulwane, wa kale wa mupfa, zwikukwana zwiraru zwo vha zwi tshi khou tamba-tamba nga henefho tsini. Zwo vha zwo nona, zwi na muvhala wa ṱaḓa, u fana na maluvha a mu-tabeuia e Kholomo ya vha i tshi anzela u a vhona nga tshimedzi.

Thumbu ya Kholomo ya vhomba na u kumela musi yo lavhelesa zwikukwana zwi tshi khou tamba-tamba nga henefho tsini. Ya takusa ṱhoho ya rembuluwa nga nḓila ine zwa tou nga i khou ḓivhona mulandu. Ya ṱinga-ṱinga lunzhi. Ya ḓivhudzisa uri Khuhu yo fhelela ngafhi.

Nga nḓowelo kholomo a dzi ḽi ṋama, fhedzi ni songo hangwa uri hu nga itea naho tshi tshini! Kholomo yo vha yo farwa nga nḓala lwe ya mbo ḓi takuluku, ya thoma u pandamedza izwo zwikukwana zwo nonaho zwa ṱaḓa!

Zwikukwana zwiraru zwa mbo ḓo thalangana phanḓa ha Kholomo zwi tshi khou lila, tzwio, tzwio, zwi sa vhoni uri zwi khomboni: “Ri na luvhilo luṅwe, ri nga mbo ḓi godi, ra ni sia no rembeḓisa mulomo no hanganea. Ḓanu lingedza ni vhone, ni nga si ri fare. Ri na luvhilo luṅwe, ri nga mbo ḓi godi, ra ni sia no rembeḓisa mulomo no hanganea. Ḓanu lingedza ni vhone, ni nga si ri fare.” Zwa endela u ita nga u ralo zwi tshi khou lila zwi tshi ri tzwio, tzwio, zwo fa nga zwiseo.

Ndi izwi-ha Khuhu i tshi mbo ḓi vhuya na maḓi ye ya a kela Kholomo. Ya mangadzwa nga u duba ha buse hune ha vha na zwikukwana zwayo.

“Hu kho itea’ni mathina?” Khuhu ya vhudzisa, i tshi khou ṅwethuwa yo lavhelesa zwikukwana zwayo zwiraru.

“Ri khou tamba bune na Kholomo,” ndi zwikukwana zwi no ralo, zwi tshi khou wela nṱha ha zwiṅwe, zwo ganama milenzhe i tshi khou tamba-tamba muyani.

“Fhedzi a i na luvhilo,” zwa ralo. Zwa thamutshela nṱha, zwa pfuka nga vhukati ha milenzhe ya Kholomo u sumbedza nḓila ine zwa vha na luvhilo ngayo.

“Ni songo netisa khonani yashu,” Khuhu ya kuvhatedza zwikukwama zwayo i sa athu ya u kela Kholomo maṅwe maḓi.

Musi Khuhu i tshi tou godi, Kholomo ye ndo ni wana, ye nazwo zwikukwana i tshi khou lingedza u zwi bata. Fhedzi zwa thalangana, zwi tshi khou lila “Ri na luvhilo luṅwe, ri nga mbo ḓi godi, ra ni sia no rembeḓisa mulomo no hanganea. Ḓanu lingedza ni vhone, ni nga si ri fare. Ri na luvhilo luṅwe, ri nga mbo ḓi godi, ra ni sia no rembeḓisa mulomo no hanganea. Ḓanu lingedza ni vhone, ni nga si ri fare.”

Musi Khuhu i tshi vhuya, lulimi lwa Kholomo lwo vha lu tshi khou ṋembelela lu hafha nahone nga mukulo muthihi, ya mbo ḓi khobisa maḓi e Khuhu ya a vhea phanḓa hayo.

“Zwi dzula zwi milenzheni ya muthu hezwi zwikukwana. Zwi funesa u tamba,” i ralo Khuhu. “Fhedzi ndi a ḓivha uri zwo tsireledzea kha luvhimba lune lwa dzula lwo zwi donolela maṱo lu kule.” Khuhu ya lavhelesa nṱha yo tshuwa, nga murahu ya ṅwethuwa yo lavhelesa Kholomo. “Ndi livhuwa nge na sala no vhea iṱo zwikukwana zwanga musi ndo bva,” ya vhudza khonani yayo.

Kholomo yo vha i tshi zwi ḓivha uri hezwo a si zwe zwa itea, naho yo ḓivhona mulandu, yo sokou tenda nga ṱhoho yo neta. Zwino yo vha i tshi nga i sa ṋoka nga nḓala. U gidimedza zwikukwana zwo i netisa vhukuma.

Nga murahu ha tshifhinganyana, Kholomo ya mbo ḓi takutshedza ya onesa Khuhu, ya ḓivhudzisa arali i tshi ḓo kona u fara lwendo lulapfu lwa u vhuyelela kha tshiṱale tshine ya dzula khatsho.

Kholomo yo swika i tshi khou rengeḓela kha tshiṱale tshayo, ḓuvha ḽo vha ḽo no dzhena nga thavha. Yo ḓipfa yo rulwa mbilu musi i tshi vhona tshiṱhopho tshihulwane tsha furu tsho ḓiswaho nga rabulasi. Yo ri u thoma u ḽa ya si tsha kona u litsha. Ya ḽa, ya ḽa, ya hina-hina furu u swika thumbu i tshi ḓala ye phaa, lwe ya papamala u swika ṅwedzini, vhunga baḽoni ḽihulwane ḽi re na zwiṋamo. Ngauri, ni songo hangwa uri, hu nga itea naho tshi tshini!

Itani uri tshiṱori tshi nyanyule!

• Ndi tshifhio tshithu tshi songo ḓoweleaho u fhira zwoṱhe tshe na vhuya na tshi ḽa? Olani tshifanyiso tsha tshenetsho tshiḽiwa. Nga fhasi ha tshenetsho tshifanyiso, ṱalutshedzani munukho na muḓifho wa tshenetsho tshiḽiwa.

Ṅwalani magumo maswa a tshenetshi tshiṱori. Ho vha hu tshi ḓo vha ho itea mini arali Kholomo i songo wana furu musi i tshi swika hayani? Ni songo hangwa, hu nga itea naho tshi tshin