Khale ka khaleni, N’wahuku, loyi a a ri na swikukwana swinharhu, a a tshama epurasini rin’we na N’wahomu.

N’wahomu a a rhandza ku famba a ri karhi a dya byanyi loko a tsemakanya purasi a endzela munghana wakwe N’wahuku. Kambe xiyimo a xi tika. Mpfula a yi hlwele ku na lembe ra kona, kutani byanyi a byi nga nyawuli. N’wahomu a a kenyiwe hi ndlala loko a nanayila kunene a ya exihahlwini xa N’wahuku. N’wini wa purasi a a rivale ku xava furu.

N’wahuku a a tsakile ku vona N’wahomu. “Hoyohoyo, nakulorhi,” ku vula N’wahuku. “Inge ndzi ku nyika mati yo titimela u timula mikolo. U fanele u karhele, phela i mpfhuka wo leha lowu u nga wu famba.” N’wahuku u hatlise a ya kela N’wahomu mati leswaku a ta nwa.

Loko N’wahomu a ha vundzile endzhutini wa murhi lowukulu wa khale wa munga, swikukwana leswi swinharhu a swi tlangatlanga ekusuhi na yena. A swi nonile, swi ri swa muhlovo wa xitshopani, ku fana na swiluva swa murhi wa tabebuia leswi N’wahomu a pfaka a swi vona hi ximun’wana.

Khwiri ra N’wahomu ri sungule ku rila bya tilo leri dzindzaka, loko a languta swikukwana swi ri eku tlangeni. U tlakuse nhloko a languta ematlhelo a biwe hi ripfalo. U rhange a languta exineneni, eximatsini, exineneni nakambe. N’wahuku a a nga vonaki helo.

Phela tihomu hakanyingi a ti dyi nyama, kambe tsundzuka, hinkwaswo swa koteka! N’wahomu a a twa ndlala swinene lerova a ku kakatsuku, ni ku ehleketa a nga ehleketanga, a sungula ku hlongorisa swikukwana leswiya swa xitshopani!

[a/w 01]

Swikukwana swi hangalakile emahlweni ka N’wahomu, swi vula hi ku titlangela swi ku: “A wu nge wu voni ntlangu. Hambi wo endla yini a wu nge hi kumi. A wu nge wu voni ntlangu. Hambi wo endla yini a wu nge hi kumi.” Hiloko swi fa hi ku hlekelela.

Xikan’wekan’we N’wahuku a ku fikiyani, a ri na mati ya N’wahomu. U langute papa ra ritshuri leri a ri rhendzele swikukwana swa yena.

“A ku endleka yini la?” ku vutisa N’wahuku, a langute swikukwana swakwe hi ku n’wayitela.

“A hi tlanga ntlangu wo hlongorisana na N’wahomu,” ku vula swikukwana, swi ri karhi swi khandziyanakhandziyana, swi tlulatlula.

“Kambe a nga swi koti ku tsusuma,” swi vula hi ku hlekelela. Hiloko swi tlula swi hundza hi le xikarhi ka milenge ya N’wahomu, swi komba rivilo leri a swi tsutsuma ha rona.

“Mi nga karharisi nakulorhi,” N’wahuku a ntlokola swikukwana swakwe ivi a ya kela N’wahomu mati man’wana.

Xikan’wekan’we loko N’wahuku a nga ha vonaki, N’wahomu a dumela swikukwana nakambe, a ringeta ku khoma hambi ko va xin’we ntsena. Kambe swi n’wi siya, swi karhi swi yimbelela swi ku: “A wu nge wu voni ntlangu. Hambi wo endla yini a wu nge hi kumi. A wu nge wu voni ntlangu. Hambi wo endla yini a wu nge hi kumi.”

Loko N’wahuku a vuya, N’wahomu se a a humese na ririmi, hiloko a minya mati lawa N’wahuku a n’wi vekeleke wona.

“Swa siringa leswi, a swi suki etlhelo ka wena. Swi rhandza ngopfu ku tlanga,” ku vula N’wahuku. “Kambe ndza swi tiva leswaku xikhozana xo vonela ekule a xi nge swi kumi, hikuva swi hlayisekile.” N’wahuku a langutalanguta ehenhla hi ku chava, ivi a languta N’wahomu hi ku n’wayitela. “Ndza nkhensa leswi u nga ndzi hlayisela swona loko ndza ha fambile,” a byela munghana wa yena.

N’wahomu a a tiva ntiyiso wa mhaka, kambe u pfumele hi nhloko leyi a yi kombisa ku karhala, a biwa hi ripfalo. Ndlala se a yi n’wi kenye swi vava. Ku hlongorisana na swikukwana swi n’wi hete matimba.

Endzhakunyana N’wahomu u suke a yima a lelana na N’wahuku a muka, a tivutisa loko a ta swi kota ku famba mpfhuka wo leha a tlhelela etshangeni.

N’wahomu u nghene etshangeni a nga ha tikoti loko ri sungula ku phimela. U tsake ni swinyondzwana loko a vona furu ro tala leri tisiweke hi n’wini wa purasi. Hiloko a sungula ku dya, ni ku gayela a nga gayeli. U dyile, a dya, a dya, ku fikela loko a kukumuka hi ku xurha lerova a pewukela ehenhla a ya fika en’wetini, ku fana na baloni leyikulu ya mavalavala. Hikuva tsundzuka, hinkwaswo swa koteka!

[a/w 02]
 

Endla ntsheketo wu nyanyula!

• Hi wihi nchumu lowu nga tolovelekangiki lowu u tshameke u wu dya? Dirowa xifaniso xa swakudya swa kona. Ehansi ka xona hlamusela nun’hwelo ni nantswo wa swakudya swa kona.
• Tsala ndlela yin’wana leyi ntsheketo wu nga helaka ha yona. Ingi ku endleke yini loko N’wahomu a a nga kumanga furu loko a fika etshangeni? Tsundzuka, hinkwaswo swa koteka!