Emugangeni wun’wana wa le kule swinene, a ku ri na mufana un’wana wa xisiwana loyi a a risa tinyimpfu leswaku a wundla va ka vona. Minkarhi hinkwayo a a kombisa tintswalo ni ku pfuna vaakelani vakwe, naswona a a ri nkateko lowukulu eka vakokwa wakwe lava n’wi kuriseke ku sukela loko a ha ri ntsongo. Vito rakwe a ku ri Thabo naswona a a rhandziwa hi vanhu.

“Aah! Inkomu, Thabo, ku va u ndzi yele exitolo u ya xava xinkwa,” ku vula Manana Abbas. “Namba u teka cinci.”

Kambe Thabo a a swi tiva leswaku sente yin’wana ni yin’wana leyi Manana Abbas a a ri na yona a yi ta n’wi pfuna swin’wana. “Mi nga vileli Mhani Abbas,” a vula hi ku n’wayitela. “Tintswalo a wu nge ti hakeli.”

Siku rin’wana, n’wamapurasi loyi Thabo a a tirha eka yena u vuye na n’wana wa makwavo wakwe, ku nga Simphiwe. Simphiwe a a ambale swiambalo swo xonga naswona Xilungu a xo huma hi tinhompfu.

“Thabo, tana u ta tivana na Simphiwe,” ku vula n’wamapurasi. “Simphiwe u tshama edorobeni kambe u hi endzele swa nkarhinyana. Ndza tshemba mi ta twanana mi tlhela mi dzumba swin’we.” Thabo a a tsake ngopfu ku hlangana ni ntangha yakwe. A a ri ni ntshembo wa leswaku va ta va vanghana lavakulu.

Kambe ntsako wa Thabo a wu tlhaveriwanga hi dyambu. U kume leswaku Simphiwe a a nga layiwanga naswona a a tele manyunyu. A a delela malume wakwe ni vatirhi va le purasini. “Vanhu lava va ha ri ndzhaku ngopfu,” ku vula Simphiwe a ri karhi a hleka vavanuna lava a va ya entirhweni hi swikalichana swa tidonki va tlhela va vuya hi swona. “Mara swi tisa ku yini leswaku munhu a lava ku ta tshama endhawini ya so?”

Simphiwe a a ala ni ku pfuneta hi mintirho ya siku na siku epurasini. “Mina ndzi xidyondzeki. Xana ndzi nga ya exikolweni ivi ndzi pasela ku ya tirha epurasini? A ku na xin’we xa swilo leswi lexi ndzi nga ta xi endla!”

Ematshan’weni yo pfuna, Simphiwe a a peta dyambu a tihungasela ehansi ka murhi a nga endli nchumu, a ala ku pfuneta ku lunghiselela swakudya swo fihlula kumbe lanji, hambi ku nga va ntirho wihi wun’wana. Thabo a swi n’wi hete matimba ku vona ntangha yakwe yi loloha hi ndlela leyi yi tlhela yi va na mona. “Mina ndzi nghena xikolo kwala mugangeni wa ka hina. Va hi dyondzisa nkoka wa ku va na musa ni ku tirha hi matimba. Simphiwe a nga dyondzisiwanga swilo leswi swa xisekelo,” ku anakanya Thabo. “I vuhunguki ku tibyela leswaku vutomi lebyi a byi hanyaka byi kahle.”

Siku rin’wana Simphiwe a a borhekile kutani a anakanya ku ya tijikajikela enhoveni ekusuhi ni le purasini. Hinkwavo va n’wi byele leswaku u ta tisola, hikuva ku ni timbyana leti lahlekeke enhoveni. Ti tshama ti khomiwe hi ndlala naswona a ti tlangatlangi na vanhu! Kambe Simphiwe a a va hleka. “N’wina mi tiva yini?” a vula hi ku konyolola kunene. “Ndzi tlharihile, ndzi tiva leswi ndzi swi endlaka.”

Thabo a a fambe na n’wini wa purasi va ya xava swo karhi. Loko a vuya, vatirhi va n’wi byele leswaku Simphiwe u ye eku jikajikeni enhoveni. Thabo u hatle a teka nhonga yakwe na mecisi a tsutsuma a ya lava Simphiwe.

“A nga swi tivi leswaku u tihoxa ekhombyeni ra njhani,” Thabo a tivulavulela a ri yexe a ri karhi a ganyuka kunene enhoveni. “Van’wana va ri ndzi tshika jaha leri ra mona ra le xilungwini ri layeka, kambe a ndzi lavi nchumu xo biha xi endleka eka Simphiwe. Ku nga ri khale ku ta va ku dzwiharile, naswona ku na khombo enhoveni, ngopfungopfu eka mufana wo fana na Simphiwe, loyi a sungulaka ku va ehandle ka doroba.”

Thabo a a hete nkarhi wo leha a ri eku laveni loko xikan’wekan’we a twa xirilo lexi n’wi tsuvuleke na misisi. U tsutsumele laha xirilo a xi twala kona kutani a vona Simphiwe a rhendzeriwe hi timbyana leti lahlekeke. Timbyana ta kona se a ti humese na meno yo tontswa ti lava ku n’wi kakatlula. Thabo a a fanele a ehleketa hi ku hatlisa. U lumeke nhonga leyi a a ri na yona a chavisa timbyana hi yona.

Timbyana ti ale no twa ti lava ku luma vafana lava, kambe ti hetelele ti va tshikile ti tsutsuma.

Simphiwe a a rhurhumela hi ku chava. A a suleke ni nenge loko a ri eku tsutsumeni a hlongorisiwa hi timbyana, naswona a a khwita hi ku twa ku vava. Thabo a a ri na matimba hileswi a a tirha swinene epurasini, kutani u bebule Simphiwe a famba na yena epurasini.

Simphiwe se a a horile endzhaku ka masikunyana, kambe a a nga ha ri yena lowa tolo. A a ri na musa naswona a a nga ri na manyunyu ku fana ni le ku sunguleni. A a nga ha vulavuli ngopfu naswona a a xixima malume wakwe ni vatirhi hinkwavo. Loko a vona Thabo, u n’wi nkhensile hileswi a poniseke vutomi bya yena kutani a kombisa ku nkhensa ka yena hi ku lava ku n’wi nyika selfoni yakwe, kambe Thabo a ala ku teka selfoni. U lo n’wayitela ivi a ku, “Tintswalo a wu nge ti hakeli,” ivi a ya emahlweni a hlantswa xikalichana xa tidonki.

[Get story active!] Endla ntsheketo wu nyanyula!

• Dirowa xifaniso lexi kombisaka xiphemu lexi landzelaka xa ntsheketo: Hinkwavo va n’wi byele leswaku u ta tisola, hikuva ku ni timbyana leti lahlekeke enhoveni. Ti tshama ti khomiwe hi ndlala naswona a ti tlangatlangi na vanhu! Kambe Simphiwe a a va hleka.
• Hlaya ntsheketo nakambe. Tsala nxanxamelo wa swilo leswi Thabo a a tiviwa hi swona, u tlhela u tsala nxanxamelo wa leswi Simphiwe a a tiviwa hi swona. Sungula hi ndlela leyi: Thabo u … Simphiwe u …
• Hlaya minxaxamelo ya wena yimbirhi – nxaxamelo wa matikhomelo ya Thabo ni ya Simphiwe – u hlayela ehenhla. Hlaya hi mpfumawulo wa rito lowu fambisanaka ni leswi marito ya kona ma vulaka swona.