UGoggles uyasiza
Home | Written stories | Multilingual stories | UGoggles uyasiza

Written stories

UGoggles uyasiza

Author

Itlolwe nguLiz Sparg

Illustrator

Iinthombe nguMegan Vermaak

Ngobunye ubusuku, uJay waphaphama wabona ilampa elikhanyako emkayini. Kwakunento eyabe iphapha ngokurhaba okukhulu itjhinga efesdereni. Kusesenjalo, yajama. Umnyango wavuleka, kwaphuma isidalwa esasiqaleka simangaza. “Aphu! Lotjhani, igama lami nginguGoggles. Aphu,” kwatjho isidalwa. UJay wamane warhudula amehlo. “Aphu! Uyangizwa? Uyakwazi ukukhuluma? Aphu!” kwabuza uGoggles. UJay wazama ukukhuluma kodwana akhange kube netjhada eliphumako.

“Aphu! Ungangitjela bonyana kuzizini – aphu! – lezi?” UGoggles waphakamisa umgodlana weplastiki, ibhodlelo leplastiki nebhlege elinganalitho. “Zizele iphasi loke. Zisemhlabeni nemilanjeni begodu zithaya ngelwandle. Ingabe ziyadliwa?” Isidalwa lesi sazama ukuluma ibhodlelo. “Awa-ke, ungakudli lokho! Yiplastiki!” ilizwi likaJay khabe liphezulu begodu lizwakala kuhle godu. “Abantu balahlela iinzibi zabo eentaradeni, bese ziphephukela ngemilanjeni, zithayele nangelwandle.

Ngezinye iinkhathi iimfesi neenkguru ezilambileko zicabanga bonyana kukudla, zidle bese ziyafa. Iimplastiki, amarhalasi namabhlege kuhlala isikhathi eside khulu, ngalokho umhlaba nemilambo kunye nelwandle kuzele iinzibi,” kwatjho uGoggles abonakala angakathabi. “Kuzakwenzekani nange ... aphu!... kuzakwenezekani nange ngingathumela iinzibi lezi zoke emkayini? Ngizazenzela iplanethi yami etja engizakuhlala kiyo nePhasi lingahlwengeka godu neemfesi angekhe zisadla iimplastiki.

Aphu! Ingabe mbono omuhle lowo?” “Kunjalo,” kwatjho uJay. UGoggles weqa wabuyela ngesikepeni somkayi. “Aphu! Nangabe uyangidinga, rhuwelela igama lami kathathu,” kurhuwelela uGoggles lokha isikepe somkayi nasele sikhamba. UJay waqala isikepe somkayi lokha nasiya ngokuya sinyukela phezulu. Besithatha zoke iinzibi eentradeni, emilanjeni, magega namalwandle nangemalwandle. Ngelanga elilandelako, woke umuntu wavuka ePhasini elitjha elihlwengekileko neliphazimako. Kunganalapha kuneenzibi. Amanzi atsengileko, iintrada ezihlwengekileko, yoke into yayihlwengekile.

Woke umuntu wabe athanda iPhasi eliHlwengekileko. zoke izinto ezizakugcina iPhasi lilihle. Bazazizwa bathabe khulu emabhudangweni wabo kobana bafune ukuragela phambili benze izinto lezo lokha nabavukako. Aphu.” Kwenzeka lokho. UGoggles wathumela ithuli legolide lamabhudango larhatjheka belaphapha ephasini mazombe. Ngalobo ubusuku, iingidi neengidi zabantu zabhudanga zenza izinto ukutlhogomela amahlathi namasimu neentaba nemilambo namagega nelwandle namalwandle. Bazizwa bathabile begodu banokuthula emabhudangweni wabo.

Lokha nabavukako, bakhamba bayokwenza lokho egade bakubhudanga. Benza iPhasi laba lihle godu. Kodwana akekho owatjhugulula indlela agade aphila ngayo. Baragela phambili baphosela iinzibi zabo eentradeni. Ngesikhatjhana esifitjhani nje, iintrada nemilambo namalwandle kwabonakala kukumbi njengaphambili. UJay wathatha isiqunto sokubiza uGoggles bonyana azokusiza. “Goggles, Goggles, Goggles! Iphasi lisemrarweni godu!” VE! Isikepe somkayi savela. “Aphu! Kwanjesi ngizokuzama ibhudango lami lethuli,” uGoggles watjela uJay. “Woke umuntu ePhasini uzakubhudanga adobha iinzibi, aphu! batjala nemithi, aphu! benza izinto kabutjha, aphu! begodu benza

 

Ithabo leNal’ibali

Izinto esingakhuluma ngazo

Kwenzani ukusilaphaza ebhodulukweni lethu? Ungenzani bona utlhogomela ibhoduluko lakho?

Ukubonakala

Dweba isithombe esitjengisa ucabanga bona ibhudango lethweli lerhawuda lifana nani lokha nabeliphapha kilo loke iphasi mazombe.

Ukufunda

Funda godu indima lapha u-Jay ahlathulula khona ngendlela iinsila ezifika ngayo emilanjeni yethu kunye nemalwandle. Yakha idayegramu etjengisa bona lokhu kwenzeka njani. Dweba iinthombe ezincani ezileyibuliweko kuhlanganise namasungulo hlangana neenthombe.

Ukutlola

Tlola i-athikili yephephandaba ngeendlela ezihlukeneko lapha i-Goggles esiza khona ukwenza iPhasi libe lihle godu. Ungakhohlwa ukunikela i-athikili isihloko esikarisako! Dweba isithombe esizakukhambisana nayo.

Ubukghwari

Iinsetjenziswa ezinokungasetjenziswa godu ezifana namabhlege, iinjege zeplastiki namabhoksi wamakhadbhoksi lawa esikhathini esinengi owathola alahliwe. Ahlobise usebenzise iphepha, izinto ezibenyazelako, ipende begodu/namkha amakhrayoni uzenze izinto lezo wena namanye amalunga womndeni eningazisebenzisa, ezinjengezinto zokufaka amapensela, amavasi kuhlanganise neemumathi zokufaka izinto. Yenza iphosta ngombono munye namkha angaba mabili ephrakthikhali etjho indlela esingatlhogomela ngayo ibhoduluko.