Goggles uyasindzisa
Home | Written stories | Multilingual stories | Goggles uyasindzisa

Written stories

Goggles uyasindzisa

Author

Ibhalwe nguLiz Sparg

Illustrator

Imidvwebo idvwetjwe nguMegan Vermaak

Listen to the story here

 Ngalobunye busuku, Jay wavuka wabese ubona sibane lelikhanya kakhulu esibhakabhakeni. Bekunentfo letsite lebeyindiza ngesivinini lesikhulu kakhulu icondze efasitelweni. Masinyane-nje, yabese iyema. Kwavuleka sivalo, kwabese kuphuma silwane lebesibukeka sihlekisa. “Aphu! Sawubona, ligama lami nguGoggles. Aphu!” kwasho lesilwane. Jay wamane wahlahla emehlo-nje wasibuka. “Aphu! Uyangiva? Uyakwati kukhuluma? Aphu!” kwabuta Goggles.

Jay wetama kukhuluma kodvwa livi alizange liphume. “Aphu! Ungangitjela kutsi – aphu! – yini loku?” Goggles waphakamisa sikhwama seliplastiki, libhodlela leplastiki kanye nesikotela lesingenalutfo. “Tiyandza wonkhe umhlaba. Tiseveni nasemifuleni futsi tintanta elwandle. Ngabe tikahle kutsi tingadliwa?” Lesilwane setama kuluma umtsamo kulelibhodlela. “Cha, ungakudli loko! Liplastiki! Livi laJay belivakala kakhulu futsi licacile. “Bantfu balahla tibi tabo esitaladini, bese tiyaphephuka tingena emifuleni futsi tintante tiyofika elwandle.

Ngaletinye tikhatsi tinhlanti timfundvu taselwandle ticabanga kutsi kudla, bese tiyakudla bese tiyafa. Ingilazi neplastiki nesikotela kuhlala sikhatsi lesidze kakhulu, ngako-ke live nemifula kanye nelwandle nemabhishi kugcwele tibi. Goggles wabukeka abuhlungu enhlitiyweni. “Kungaba njani uma … aphu! … kungabanjani uma ngiphakamisela tonkhe letibi emkhatsini? Ngitawukwakha iplanethi lensha yami lengitawuhlala kuyo bese Umhlaba uyahloba futsi netinhlanti tingeke tiwadle lamaplastiki. Aphu! Ngabe kungumbono lomuhle loko? “Ucinisile,” kwasho Jay.

Goggles wazupha wabuyela emuva kulomkhumbimkhatsi. “Aphu! Uma ungidzinga, memeta ligama lami emahlandla lamatsatfu,” kwamemeta Goggles ngalesikhatsi lomkhumbimkhatsi usuka uhamba. Jay wawubuka lomkhumbimkhatsi uphakama uya etulu, etulu. Bewuphakamisela tibi etulu utisusa etitaladini, utikhipha emifuleni, utisusa emabhishi futsi utikhipha naselwandle. Ngelilanga lelilandzelako, wonkhe umuntfu wavuka aseMhlabeni lomusha nalocwebetelako.

Bekute tibi nanoma ngukuphi. Emanti lahlobile, titaladi letihlobile, yonkhe intfo ihlobile. Wonkhe umuntfu wawutsandza Umhlaba Lohlobile. letisita kugcina Umhlaba umuhle. Batawutivela bajabule kakhulu emaphusheni abo kangangobe batawufuna kuchubeka nekwenta leto tintfo nabavuka. Aphu.” Futsi ngiko kanye loko lokwenteka. Goggles watfumela liphupho lelutfuli loluligolide lobelundiza futsi luntanta wonkhe umhlaba. Ngalobo busuku tigidzi netigidzi tebantfu baphupha benta tintfo tekunakekela emahlatsi netiganga netintsaba nemifula nemabhishi netilwandle.

Bativa bajabulile futsi banekuthula emaphusheni abo. Futsi batsi ngesikhatsi sebavuka, bahamba bayokwenta loko bebaphupha ngako. Benta Umhlaba waphindze wabamuhle futsi. Kodvwa kute lowantjintja indlela lababephila ngayo. Bebasolo balahla tibi tabo etitaladini. Ngesikhatsi lesifisha kakhulu ngempela, letitaladi nelemifula kanye nalamabhishi besekubukeka kabi njengoba bekunjalo ngaphambili. Jay wancuma kutsi abite Goggles atewusita.

“Goggles, Goggles, Goggles! Umhlaba usenhluphekweni futsi!” TFUSHU! Lomkhumbimkhatsi wavela. “Aphu! Manje ngitawutama liphupho lami lelutfuli,” kwasho Goggles watjela Jay. Wonkhe wonkhe emhlabeni utawuphupha kutsi babutsa tibi, aphu! futsi sebahlanyela tihlahla, aphu! Baphindze futsi bakhe tintfo letinsha ngetintfo lebesetilahliwe, aphu! Futsi bente tonkhe letintfo.

 

Kwekutijabulisa kwakaNal’ibali

Imibono lokungakhulunywa ngayo

Kulahlwa kwetibi kwentani endzaweni yetfu? Yini longayenta kunakekela indzawo yetfu?

Lokubukwako

Dvweba sitfombe kukhombisa kutsi ucabanga kutsi lutfuli loluyigolide lweliphupho belibukeka njani ngesikhatsi lindiza umhlaba wonkhe.

Kufundza

Phindza futsi ufundze indzima lapho khona Jay achaza kutsi inkhukhuma ifika njani emifuleni yetfu naselwandle, kanye nasemabhishi etfu. Dvweba idayagramu ukhombise kutsi loku kwenteka njani. Dvweba titfombe letincane, letinemalebuli kanye nemicibisholo emkhatsini wetitfombe.

Kubhala

Bhala i-athikili yeliphephandzaba mayelana netindlela letehlukene lapho khona Goggles asita khona kwenta Umhlaba ube muhle futsi. Ungakhohlwa kunika le-athikili sihloko lesihehako! Dvweba titfombe letitawuhamba kanye nayo.

Umsebenti wetandla

Phindza usebentise tintfo letifanana netikotela, emabhodlela emaplastiki nemabhokisi emakhadibhodi lavamise kulahlwa. Hlobisa usebentise liphepha, lokucwebetelako, ipendi kanye/noma emakhrayoni bese ukwenta kube tintfo wena nemndeni wakho leningatisebentisa, njengekwekufaka emapeniseli, emavasi kanye netimumatsi tekugcina tintfo. Yenta iphosta lenemcondvo munye noma mibili lephatsekako mayelana nekutsi singasinakekela kanjani simondzawo yetfu.