Khale ka khaleni, hi nkarhi lowu kokwa wa kokwa wa mina a ha ri xinhwanyetana, huku na homu a va ri vanghana.

Siku rin’wana, loko va ri karhi va tifambela emasin’wini, N’wahuku u lo na swipfuketana a tlharhamula timpapa na xipesu. A a vonaka a karhatekile. N’wahomu u swi xiyile sweswo loko a ri karhi a gayela swakudya swa yena.

“Swi lo yini, he N’wahuku?” ku vutisa N’wahomu a ri karhi a puluta ncila.

“U swi twile?” N’wahuku a languta hala na hala emasin’wini, a tlhela a languta N’wahomu.

“E-e,” ku vula N’wahomu. “Ku na leswi ndzi faneleke ndzi swi twa?” N’wahomu a languta hala na hala lerova xingelengele xa khale lexikulu enhan’wini yakwe xi ba swi nyawula. Xi twale hinkwako emasin’wini lawa a ma weriwe hi mberha.

“Hi leswi ndzi vulaka swona,” ku vula N’wahuku. “A ku twali swiharhi swin’wana epurasini leri. U ehleketa leswaku swi vangiwa hi yini?”

N’wahomu a ya emahlweni a gayela byanyi loko a ha ehleketa hi xivutiso lexi.

Loko N’wahomu a ha ehleketa, N’wahuku a nghenelela a ku, “Xivangelo hileswi n’wini wa purasi a nga rhwala vanghana ni mindyangu ya hina hinkwayo a yi yisa ebucharini.”

Sweswo swi chavise N’wahomu lerova a khojometa byanyi lebyi a a ri karhi a byi gayela, ivi a geva hi ndlela yo ka yi nga tsakisi!

“Hi fanele hi baleka hikuva ku ta landzela mina kumbe wena! A hi fambe hi nga si va nyama,” ku vula N’wahuku.

“Hi baleka?” ku vutisa N’wahomu a honolele N’wahuku.

“Ina, hi fanele hi baleka namuntlha nivusiku! Kambe n’wini wa purasi a nga fanelanga a hi twa kumbe a hi vona loko hi famba,” ku vula N’wahuku. Hiloko N’wahomu a pfumela hi nhloko.

Hi vusiku byebyo, loko ku timiwe timboni endlwini naswona va twa n’wini wa purasi a ba mantonoro, N’wahuku na N’wahomu va suke va baleka.

N’wahuku u khome nsimbhi ya xingelengele lexi nga enhan’wini ya N’wahomu hi nomu leswaku xi nga rhasi. Leswaku va kota ku baleka, a va nga fanelanga va twiwa hi munhu.

Loko se va fike eHlathini Lerikulu, N’wahuku u tshike nsimbhi ya xingelengele xa N’wahomu, ivi va yimanyana va yingisela. A va nga ku tivi lomu a va ya kona naswona a va chuhile.

Hiloko va twa rito ra mbewulana leyi a yi ri erhavini ehenhla ka vona.

“He switaswifamba! Ndzi haleno! Mi lo lahleka …?” ku vutisa N’wambewulana.

“Kahle-kahle a hi lahlekanga. Hi baleke epurasini hikuva n’wini wa rona u rhwale vanghana ni mindyangu ya hina a va yisa ebucharini. Hi ku vona leswaku ku ta landzela hina, hi vone swi antswa ku baleka,” ku hlamula N’wahuku.

“E-e, sweswo a hi vutlhari nikatsongo,” ku vula N’wambewulana a ri ehenhla ka murhi. “Phela Hlathi Lerikulu ri tele swiharhi swa nhova, naswona lowu i nkarhi wa swivandzana wo famba swi lava swakudya swo xawula – swo tahihi homu kumbe huku. Leswi swi fana ni ku balekela yingwe mi ta tihoxa enon’weni wa nghala.”

“Kambe ku tlhela a hi nge tlheli …” ku vula N’wahomu a ri karhi a languta hala na hala, a karhatekile swinene.

“Swi ta tsandza kwihi?” ku huwelela N’wambewulana. “Leswi mi nga swi endlaka i ku komba n’wini wa purasi leswaku ku na ndlela yo antswa.”

“Ndlela yo antswa?” ku vutisa N’wahuku hi ku nkekela. Sweswo a swi n’wi hlamarisa.

“Ina,” ku vula N’wambewulana. “Mi nga rivali leswaku mina ndzi mutsundzuxi wa Hosi. Ndza swi tiva swilo leswi. Mi fanele mi komba n’wini wa purasi leswaku mi va nkoka ko fikela kwihi.”

Lavanharhu va hete vusiku byebyo va karhi va kunguhata leswi va nga swi endlaka.

Nkateko wa kona Hlathi Lerikulu a ri ri ndhawu ya swihlamariso, laha a swi koteka ku endla xin’wana ni xin’wana. Hikwalaho, Nwambewulana u rhume tinyanyana hinkwato ta le hlathini rero ti ya rholela mbewu yo tala swinene ya matsavu.

Loko se mbewu hinkwayo yi hlengeletiwile, N’wambewulana u languta vanghana vakwe lavambirhi.

“Mi fanele mi teka timbewu leti hinkwato mi tlhela na tona epurasini, mi fika mi ti byala emasin’wini lawa n’wini wa purasi a ma rimeke. Kambe mi fanele mi byala mbewu hinkwayo ku nga si fika nkarhi wa xihlamariso.” N’wambewulana a languta N’wahuku na N’wahomu, ivi a languta n’weti. “Hatlisani. Mbewu leyi yi tele kambe ku sale nkarhi wutsongo.”

N’wahuku na N’wahomu va dodombisane ni mbewu liya hinkwayo va ri vambirhi, va fika va yi byala emasin’wini hi xihatla lexikulu.

[a/w 02]

Loko N’wahuku a ha gobela mbewu yo hetelela, nkarhi wa xihlamariso wu fikile, ivi Unkulunkulu a tisa mpfula. Yi nele masimu lama ha ku byariwaka, hiloko timbewu hinkwato ta mixakaxaka ti sungula ku tlhava ti kula. Hi ku hatlisa a k
u vonaka matsavu hinkwako emasin’wini. Masimu ya n’wini wa purasi a ma sasekile.

Loko n’wini wa purasi a ya emasin’wini mixo wolowo, u sale a hlamele. U vone swirhundzu swa matsavu swi longoloxiwe swi landzelelana kahle, ku tlhela ku va ni mandza ni mabakete yo tala ya meleke. N’wahuku na N’wahomu a va yime etlhelo ka swona hi ku tinyungubyisa lokukulu, kutani n’wini wa purasi u nambe a swi vona leswaku sweswo hinkwaswo swi endleke hikwalaho ka vona.

N’wini wa purasi u tsake ngopfu naswona ku sukela siku rero, yena na N’wahuku na N’wahomu va tshamisane hi ku rhula epurasini.

[Get story active!] Endla ntsheketo wu nyanyula!

• Hlawula xiphemu xa ntsheketo lexi nga riki na xifaniso ivi wena u dirowa xifaniso. Kopa marito ya ntsheketo lama fambisanaka na xifaniso xa wena kumbe u kombela un’wana a ku pfuna. Teka phepha leri nga na ntsheketo u ri namarheta ehansi ka xifaniso xa wena.
• Titeke u ri N’wahomu ni N’wahuku. Tsalela N’wambewulana papila u n’wi nkhensa hileswi a ku pfuneke.
• Sungula xirhapa xa wena lexitsongo hi ku tirhisa bodlhela ra pulasitiki. Lata bodlhela ivi u tsema ehenhla ka rona. Chela misava yo nona ebodlheleni. Byala tinyawa ti nga ri tingani ivi u ti cheleta. Veka xirhapa xa wena edyambyini.