Temo a ri nhwana lontsongo wo tlhariha swinene loyi a tshama etikweni ra le Qunu. A rhandza ku ya exikolweni na ku dyondza swilo leswintshwa.

Siku rin’wana exikolweni, tlilasi yi dyondzile hi ku byala na ku kurisa matsavu. Temo a tsakisiwa hi

mianakanyo leyi lero a tsakela ku hatlisa a fika ekaya ku ya byela vatswari va yena hi yona.

NGEEEEE! Nsimbi yo hetelela ya siku ra xikolo yi ba kutani vana hinkwavo va huma hi xihatla etitlilasini ta vona va khoma ndlela yo ya ekaya.

Loko Temo a fika ekaya, manana na tatana wa yena a va ri exitangeni va ri karhi va nwa tiya.“Ahee, Mhani.

Ahee, Papa,” u swi vurile loko a ri karhi a nghena exitangeni.

“Ahee, Temo,” ku hlamula vatswari va yena.

“Xana a ri ri njhani siku ra wena exikolweni?” ku vutisa manana wa yena.

“A ri ri kahle! Ndzi dyondzile swin’wana swo tsakisa,” ku hlamula Temo a tsakile loko a ri karhi a ya ekamareni rakwe.

Vatswari va Temo va hlamala leswaku nhwana wa vona u vulavula hi yini, kambe loko va nga si n’wi kombela leswaku a hlamusela, se a nyamalarile.

Ekamareni ra yena, Temo u hluvurile yunifomo ya xikolo a ambala swiambalo swin’wana swa yena.

Kambe leswi a swi nga ri swiambalo swa yena swa masiku hinkwawo. U ambarile mugqokakan’we wa yena, mavhaterebutsu na xihuku.

Temo a tlhelela exitangeni. “Tha-da! Mhani na Papa, vonani!” a vula.

Vatswari va yena va hlamarile swinene. Temo a nga swi rhandzu ku endla mitirho ya le kaya,

hikwalahokayini a hatle a ambala swiambalo swo tirha hiswona?

“Hikwalahokayini u ambarile hi ndlela yaleyo, Temo?” ku vutisa tatana wa yena.

“Hikuva ndzi lava ku sungula ku byala matsavu ya mina, Papa,” a vula a tsakile.

“Kutani, u lava ku va na ntanga wa wena kwala kaya?” ku vutisa manana wa yena.

“Ina, Mhani,” ku hlamula Temo.Vatswari va Temo va langutana va hlamala leswaku Temo u ta swi kotisa ku yini

ku hlayisa ntanga wakwe loko a vilela hi mitirho yo olova kufana na ku va endlela tiya. Kambe va tekile xiboho xa ku n’wi tshembha hambiswiritano.

Hiloko Temo na tatana wa yena va ya ehandle ku ya hlawula xiphemu xa ndhawu ejarateni laha

Temo a nga ta sungula ntanga wa yena. Endzhaku tatana wa Temo a ya enndlwini ku ya cinca a ambala mugqokakan’we.

Xosungula, Temo na tatana wa yena va tirhisile fokosipedi ku pfupfunya misava leyi va nga yi hlawula.

Leswi swi pfuna ku olovisa misava leswaku ku byariwa mbewu. Swi tlhele swi pfuna ku olovisa ku tsuvulela

nhova na maribye ehansi ka misava. Lexi landzelaka, va harikele ekule nhova na maribye emisaveni. Temo na tatana

wa yena va cherile nhova na maribye endzeni ka pulasitiki leyikulu ya ntima va swi chela endzeni ka diromu ro chela thyaka.

Hi siku leri landzelaka loko Temo a vuya exikolweni, hi ku hatlisa a cincile yunifomo ya yena ya xikolo kutani a

ya entangeni na tatana wa yena. Tatana wa yena a xavile mbewu leswaku va ta yi byala. Kutani, va byala na ku byala!

Va byarile xipinichi, tikherotso, matamatisi na mbewu ya tinyaw. Endzhaku Temo a cheleta misava ku pfuneta swibyariwa

ku mila. Siku na siku endzhaku ka sweswo Temo a tsakile ku vuya ekaya kusuka exikolweni a ta cheleta ntanga wa yena.

Kambe a ku ri na xiphiqo xitsongo: loko ku ri hava loyi a langutile, swifuwo a swi sungula ku dya swibyariwa swa matsavu ya Temo!

Siku rin’wana, loko a vuya exikolweni, Temo u kumile timbuti ti ri karhi ti dya swibyariwa swa yena entangeni. U ti hlongorisile a tsutsumela endzeni ka yindlu.

“Mhani! Papa! Timbuti ti le ku dyeni ka swibyariwa swa matsavu ya mina. Hikwalahokayini mi nga swi langutisangi?” a vula, hi ku rila.

“Hi khomeli, Temo,” ku tisola tatana wakwe. “Mina na Mhani a hi badamile. A hi yi ehandle hi ya vona leswi hi nga swi endlaka.”

Kwalaho va ya entangeni. Timbuti ti endlile hansahansa! Kambe a ku ri xiphemu xitsongo xa ntanga lexi nga onhiwa.

“A hi akeleti rihlampfu hi rhendzela ntanga, Papa,” ku ringanyeta Temo.

“Yaleyo i mianakanyo ya kahle!” ku hlamula Papa.

Kutani Temo na tatana wa yena va aka rihlampfu ri rhendzela ntanga leswaku timbuti ti nga ha swi koti ku nghena.

Hi siku leri landzelaka loko a nghena ekaya a vuya exikolweni, Temo u kumile tihomu ti ri karhi ti dya swibyariwa swa yena.

Tihomu ti swi tlhariherile ku ringana laha ti nga pfula nyangwa wa ntanga hi timhondzo ta tona!

Temo u ringetile ku hlongorisa tihomu, kambe ku vile homu yin’we ya timhondzo letikulu, to tontswa ku va yi n’wi languta

kutani a tela hi ku chava! Tihomu a ti languteka ti kurile! Hikwalaho a tsutsumela endlwini.

“Mhani! Papa! Sweswi i tihomu leti dyaka swibyariwa swa mina swa matsavu,” a vula.

Temo na tatana wa yena va yile ehandle va kuma tihomu ti ri karhi tidya entangeni wa Temo. Tatana wa yena a ti hlongola.

“Papa, hikwalahokayini hi nga lotleli nyangwa hi ganju?” ku ringanyeta Temo. “Hi ndlela yaleyo tihomu a ti nge swi koti ku pfula nakambe.”

Tatana wa yena u anakanyile a swi vona leswaku leyi i mianakanyo ya kahle kutani va famba va ya xava ganju kutani va lotlela nyangwa.

Hi siku leri landzelaka loko Temo a vuya exikolweni, a kuma leswaku a hi timbuti, a hi tihomu, kambe i swinyenyani

swi dyaka swibyariwa entangeni wa yena! U swi hlongorile kutani a tsutsuma a ya byela vatswari va yena.

“Mhani! Papa! Sweswi swinyenyani swi dya swibyariwa swa matsavu ya mina,” a rila.

Tatana wa Temo u yile na yena ehandle ku ya vona leswaku xiphiqo i yini.

“A ndza ha swi tivi leswaku ndzi nga endla yini sweswi, Temo,” ku vula tatana wa yena a ri karhi n’waya nhloko loko a ri karhi a anakanya hi matimba.

“Ndza swi tiva leswaku hi nga endla yini,” ku vula Temo hi ku hatlisa. “Hi nga vekela nete ehenhla ka ntanga, kutani swinyenyani swi nge swi koti ku fikelela swibyariwa.”

Nakambe Temo a tiyisile! A nga ha vilelangi hi xiharhi xihi kumbe xihi leswaku xi dya swibyariwa entangeni wa

yena nakambe. A ku ri hava mbuti leyi a yi ta nghena, a ku ri hava tihomu leti a ti nghena naswona na swinyenyani a swi nga ha ngheni.

Swibyariwa entangeni swi kula na ku kula, hi xinkadyana matsavu a ya ringanerile ku khiwa! Manana wa

Temo u swekile supu yo nandziha ya tinyawa, tikherotso, xipinichi na matamatisi kutani hinkwavo va tiphina hi swakudya leswi a swi huma entangeni wa Temo.