Sefako na ngweṋa i imbaho
Home | Written stories | Multilingual stories | Sefako na ngweṋa i imbaho

Written stories

Try our growing collection of stories to print out or read aloud at home with the whole family.

Sefako na ngweṋa i imbaho

Author

Muṅwali ndi Rudo Mungoshi

Listen to the story here

Miṅwahani minzhi yo fhiraho kha muṅwe muḓana u re kule, ho vha hu tshi dzula muṅwe musidzana wa lunako ane a pfi Sefako. Sefako o vha a tshi funwa nga vhanna vhanzhi muḓanani wonoyo. Vho vha vha tshi ṅwala zwirendo na nyimbo zwa u khoḓa lunako lwawe. Fhedzi Sefako o vha a sa funi u vhingwa na nga muthihi wavho nahone zwenezwi zwa sinyusa khotsi awe nga ṅwambo wa uri vho vha vho humbula uri tsho vha tsho swika tshifhinga tsha uri ṅwananyana wavho a vhe na muḓi wawe.

 

Zwe Sefako a vha a sa zwi ḓivhi ndi uri ho vha hu na muṅwe a songo ḓoweleaho we a vha a tshi mu funa tshiphirini! Onoyo we a vha a tshi mu funa tshiphirini ho vha hu ngweṋa ye ya vha i tshi dzula mulamboni he a vha a tshi ka hone maḓi. Sefako o vha tshi ya mulamboni ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe hu tshee ho sala awara dzi si gathi uri ḓuvha ḽi kovhele, o fara khali ya u ka maḓi a zwiḽiwa zwa nga madekwana.

 

Sefako o vha o ḓowela u zhambu-zhambu khofhe fhasi ha muri une a u funesa musi o no ka maḓi mulamboni. Kanzhi ngweṋa yo vha i tshi dzumbama maḓini ya mu lavhelesa musi o eḓela. Yo vha i tshi ṱulutshela u amba nae, fhedzi yo vha i sa ḓivhi uri i ḓo zwi itisa hani uri a zwi vhone nga nḓila ine ya ḓo mu ita uri a si tshuwe.

 

Ḽiṅwe ḓuvha ngweṋa ya vha na tshivhindi tsha u sendela tsini na Sefako musi a tshi kha ḓi tou bva u farwa nga khofhe. Yeneyo ngweṋa ye ya vha yo ḓala lufuno yo takalela vhukuma u vha tsini na Sefako lwe ya thoma u imba nga nḓila ine ya mu funa ngayo.

 

 

Sefako o pfa luimbo lwavhuḓi lwe lwa mu karusa khofheni dzawe, zwa mu ita uri a humbule uri o vha a tshi khou lora. Ngweṋa yo vha i sa ṱoḓi uri Sefako a karuwe a i vhone, nga zwenezwo ya mbo ḓi redzemutshela mulamboni nga u ṱavhanya.

 

Hezwi zwo itea nga ḓuvha ḽi tevhelaho ... ḽe ḽa tevhela ḽeneḽo ... na ḽa nga murahu ha ḽeneḽo. Sefako o vha a tshi pfa ngweṋa i tshi khou imba musi o eḓela, fhedzi musi a tshi karuwa, o vha a sa vhoni muthu. O vha a tshi pfa muungo wa maṱari a vhudzulwaho nga lumuya na kholomo dzi tshi khou lila dzi hangei kule.

 

Honoho u imba ho kwama mbilu ya Sefako, ha ita uri a ṱoḓe u vhona onoyo muimbi nga maṱo matswuku. Ndi izwi-ha Sefako a tshi thoma u ṱoḓana na ḽeneḽo ipfi ḽi mangadzaho kha ṱhanga, mirini na hatsini, fhedzi a si mu wane.

 

Ḽiṅwe ḓuvha Sefako a ḓivhudza uri ha tsha ḓo dovha a ṱoḓana na ipfi ḽi mangadzaho. Nṱhani hazwo, a vhamba maano a u fasha muṋe wa ḽeneḽo ipfi ḽavhuḓi!

 

Sefako a ya u ka maḓi mulamboni sa nga misi, musi a tshi fhedza a ya u shuvhama fhasi ha muri une a u funesa a ḓiita u nga o eḓela. Sa nga misi, ngweṋa ye ya vha i tshi khou fhufhuma lufuno ya kokovha ya bva mulamboni u itela u mu imbela.

 

Musi Sefako a tshi pfa ipfi ḽavhuḓi, a bonyolowa nga u ṱavhanya nahone a ḓiwana o sedzana na ... NGWEṊA!

 

Sefako o vha o tshuwa vhukuma! A mbo ḓi takuwa nga u ṱavhanya, a khuḓa khali yawe, maḓi oṱhe a shulutshela fhasi. A thoma u gidima o livha philiphilini ya mulambo, fhedzi mashudu mavhi ndi uri o mbo ḓi khukhulwa nga tombo a wela fhasi e gegenene. Ngweṋa ye ya vha i tshi khou fhufhuma lufuno ya mu tevhela, ya mu lavhelesa yo ima tsini nae. Musi i tshi kokovhela tsini, Sefako a tshuwa lwe a sa tsukunyee nga nyofho.

 

“Ni songo ofha,” ya ralo ngweṋa nga ipfi ḽa vhulenda. “Ho no fhela maḓuvha manzhi ndi tshi ḓi ni sedza musi no eḓela fhasi ha houḽa muri, fhedzi a thi athu ni pfisa vhuṱungu. Ndi ngani ni tshi vhona u nga ndi nga ni ḽa zwino?” Nga murahu ha zwenezwo ngweṋa ya thoma u imba luimbo lu vhuthedzelaho lwe lwa mbo ḓi kwama mbilu ya Sefako.

 

Nyofho dza mbo ḓi fhela, onoyo musidzana wa lunako a mbo ḓi takuwa a dzula a thetshelesa ipfi ḽe a vha a tshi vho ḽi funa.

 

Nga murahu ha zwenezwo, Sefako o vha a tshi godimela mulamboni madekwana maṅwe na maṅwe uri a ṱangane na ngweṋa i imbaho nahone nga murahu ha tshifhinganyana, a dzhia tsheo ya uri u ṱoḓa u vhingwa nga yeneyo ngweṋa.

 

O fheleledza o vha na tshivhindi tsha u vhudza khotsi awe.

 

Zwenezwo a zwo ngo takadza khotsi a Sefako na luthihi! “Naa iyi ngweṋa yaṋu i na kholomo dza dzekiso?” vha vhudzisa vho sinyuwa. “Naa i ḓo ni ṋea vhana na u ni fhaṱela muḓi?”

 

Naho Khotsi a Sefako vha songo zwi takalela a tshi vhingwa nga yeneyo ngweṋa, maḓipfele awe ho ngo shanduka. Musi khotsi awe vha tshi ṱhogomela uri ṅwananyana wavho ha nga ḓo shandula muhumbulo wawe, vha mu valela kha iṅwe ya nnḓu dza hatsi vha khiṋa. Ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe nga masiari tshivhangalala, vho vha vha tshi mu ḓisela zwiḽiwa na u mu ṱola.

 

Fhedzi ḽiṅwe ḓuvha khotsi a Sefako vha hangwa u khiṋa vothi ḽa yeneyo nnḓu ya hatsi. Fhedzi Sefako a lindela tshifhinganyana uri a vhe na vhungoho ha uri zwo tsireledzea a sa athu vula vothi nahone a godimela mulamboni nga u gidima.

 

Musi a tshi tou swika henengei, Sefako a vhidzelela, “Ngweṋa, Ngweṋa, ndi nṋe Sefako!” Ngweṋa ye ya vha yo fhedza maḓuvha manzhi i tshi khou mu ṱoḓa nga maṱo matswuku, ya bva maḓini ya mu lumelisa.

 

Nga tsha matshelo khotsi a Sefako vha zwi ṱhogomela uri haho nahone vha tou duga nga vhuhali! Vha tshi khou tetemela nga vhuhali, vha dzhia thonga vha tevhela ṋayo dzawe mulamboni. Vho vha vho ḓiimisela thivhela ṅwananyana wavho uri a si vhingwe nga ngweṋa.

 

Musi vha tshi swika philiphilini ya mulambo, vha vhona Sefako a tshi khou bammbela mulamboni na ngweṋa tsini nae.

 

“Sefako, Sefako,” vha vhidzelela. “Iḓani ngeno nga u ṱavhanya, ni khou mpfa! A ni nga ḓo vhingwa nga heyo ngweṋa.”

 

 

Sefako a rembuluwa nahone a imisa tshanḓa a onesa khotsi awe a sa athu bammbela na ngweṋa. Khotsi awe vho dinaleaho vha sokou ima vho hanganea musi ṅwananyana wavho na ngweṋa vha tshi ṋupela maḓini.

Nga murahu ha tshifhinga, Sefako a dalela muḓana wa hawe. Khotsi awe vha fhufhuma dakalo musi vha tshi mu vhona. Vho vha vho mu ṱuvha vhukuma nahone vho vha vha tshi ḓivha zwine vha tea u zwi ita nga tshenetsho tshifhinga.

“No ṱanganedzwa, no ṱanganedzwa vhuvhili ha vhoiwe,” vha ralo, vha tshi khou gidimela u lumelisa Sefako na ngweṋa. Nga murahu vha rembuluwa vha lavhelesa ngweṋa vha ri, “No ṱanganedzwa muṱani wa hashu.”