Lilanga lemidlalo Esikolweni Semabanga Laphansi Setilokatana
Home | Written stories | Multilingual stories | Lilanga lemidlalo Esikolweni Semabanga Laphansi Setilokatana

Written stories

Try our growing collection of stories to print out or read aloud at home with the whole family.

Lilanga lemidlalo Esikolweni Semabanga Laphansi Setilokatana

Author

Ibhalwe ngu-Karen Louise Olivier

Illustrator

Imidvwebo yentiwe ngu-Vian Oelofsen

Lilanga lasekuseni laphuma lakhanyisa ngalokugcamile njengoba Lulu abehleli etjanini enkhundleni yemidlalo yasesikolweni. Lamuhla bekulilanga lemidlalo Esikolweni Semabanga Laphansi Setilokatana. Lulu abejabule kakhulu. Abenencenye emdlalweni wekuzwipha. “Emazeze angazwipha aphakame kakhulu!” amemeta njengoba azwiphela etjeni, bese uya esihlahleni bese uya egaleni lesihlahla lesisedvute. Lulu wabuka phansi njengoba asesihlahleni futsi wabona leti letinye tilokatana tilungela umdlalo wangalelo langa. Letilokatana tonkhe tatitetsemba ngoba betisolo tiphrakthiza ngekutimisela kuze tilungele lelilanga.

Intsetse yelula imilente yayo. Yatsi: “Imilente yami icine kakhulu. Ngicabanga kutsi ngitawenta kahle kakhulu ku- long jump lamuhla.” “Ngicabanga kutsi ngitawuphumelela umcudzelwano wami,” kusho Liphela njengoba lidla likhekhe lalo lekugcina futsi lesula umlomo walo ngeliphiko lalo. Jekamanti, Imbuzulwane, Inyosi kanye Nemphungane tonkhe tashaya emphiko njengoba betiphikisana ngekutsi ngubani lotawundizela etulu kakhulu. “Kundizela etulu ngumcimbi lokhetseke kakhulu,” kusho Jekamanti. “Akusito tonkhe tilokatana letinemaphiko, kodvwa tsine lesinawo, singandizela etulu. Ngicabanga kutsi ngitayiwina lendzebe lamuhla.”

                                                                                                                                               

 

Inchubabulongo beyati kutsi itawufuca libhola liye khashane ngemilente yayo yangemuva lecinile. Intfutfwane beyati kutsi licembu layo litawuwina umjako we-relay ngoba betikuphrakthiza kuniketana indvuku tinyanga letinyenti. Futsi Livivane belati kutsi litawukhona kundiza ngetulu kwato tonkhe tingcinamba emdlalweni wekugijima. Lulu naye abetetsemba. Watsi: “Kutawuba ngimi lozwipha aye etulu kakhulu lamuhla. Zara ucabanga kutsi angangehlula kodvwa ngitayiwina lenkomishi!” Futsi lapho Lulu wazwipha kakhulu esuka egaleni lesihlahla futsi wawela … entfweni letsite leneboya. “Ngikuphi manje?” Lulu akhala adidekile. Lulu abeloku abhudza lilanga lonkhe abengakayiboni Ingobiyane igibela lesihlahla. Nyalo abesabambeke eboyeni bayo! Ngemuva kwaloko Lulu weva Inkhosatana

Leyinyoni yamemetela, “Sanibonani. Siyanemukela nonkhe nine labatawuba nencenye emidlalweni, imindeni yenu netibukeli! Sicela nime ngemumo ngoba sesitawucala. Sicela bonkhe labatawuba nencenye emidlalweni babutsane emkhatsini wenkhundla yemdlalo.” Lulu weva umsidvo wetibukeli tihleka, tishaya tandla nemaphiko. Lulu nalabo labebakhona lapho bebangati kutsi bekuneticoco lebetibhace ngephansi kwemacembe esihlahla lebesetiwele phansi emhlabatsini. Besetilungele sikhatsi lesikahle kutsi tigcume ticale kudla tonkhe letilokatana letimnandzi! Ngaleso sikhatsi, Lulu wetama kuphuma eboyeni beNgobiyane, kodvwa loko kwabonakala shengatsi kwenta simo sibe sibi kakhulu. Ngako wamemeta kakhulu, “Ngisiteni! Ngisiteni! Ngicela lotsite angisite!” Kodvwa kute loweva livi lakhe lelincane kulomsindvo wetilokatana.

Ngako Lulu weva Inkhosatana Leyinyoni itsi, “I-high jump yematfombatana itawucala masinyane. Bonkhe labafuna kuba nencenye kuyo, sicela baye endzaweni ye-high jump.” “Hawu angeke,” kumemeta Lulu. “Angeke ngikhone kuba semdlalweni wami!” Wetama kuphuma eboyeni beNgobiyane, kodvwa babucinile. Lulu wacala kukhala. Abephrakthize kakhulu alungiselela lelilanga kodvwa nyalo angeke asakhona kungenela lomcudzelwano. Ngemuva kwesikhatsi, Lulu weva Inkhosatana Leyinyoni itsi, “I-high jump yematfombatane ihamba kahle. Loku kuzwipha kwekugcina kwa-Zara. Ibha seyiphakeme yaba setulu kakhulu.

Ase sibone kutsi uyakhona yini kuyizwipha.” Kungaleso sikhatsi lapho Lulu akhumbula khona emavi amake wakhe, “Ngisho noma kubonakala kute litsemba, kukhona lisu longaba nalo, Lulu.” Ngako Lulu waba nelisu lelihle kakhulu, “Ngilikhatane,” asho atitjela. “Ngiyakhona kuluma. Nangiluma, kutawuluma langikulume khona.” Futsi nguloko kanye Lulu lakwenta – waluma leNgobiyane tikhatsi letinyenti. “Ekhuwi!” kumemeta leNgobiyane. “Kukhona lokungilumile! Kuyaluma.” Yenwaya kakhulu lapho ilunywe khona kangangekutsi yenwaya Lulu eboyeni bayo, futsi wandiza emoyeni. “Yebo!” kumemeta Lulu njengoba andiza ngetulu kwebha ye-high jump!

                                                                                                                                                        

Zara akakukholwanga lakubona. “Ubuyaphi, Lulu?” abuta amangele. Ngaphambi kwekutsi Lulu aphendvule, iNgobiyane yashelela futsi yawa esihlahleni. Yawela kuleticoco letesaba kakhulu kangangekutsi tagcuma taya ngesencele nangesekudla kuze tibaleke. Bomanyovu bagcwala kuleti letinye tilokatana kuze bativikele kutsi tingadliwa. Ngemuva kwaloko bacosha tonkhe leticoco.

Ngenca yesiphitsiphitsi lesasikhona, bonkhe bacabanga kutsi Lulu uwine i-high jump, kodvwa Lulu wakhuluma, “Cha, angizwiphanga. Ingobiyane ingente ngandiza ngetulu kwalebha. Zara nguye lowine le-high jump.” Inkhosatana Leyinyoni yaniketa Zara lendzebe. Yatsi: “Siyakubongela, Zara, siyatigcabha ngawe.” Ngemuva kwaloko yagucukela kuLulu. “Siyatigcabha nangawe, Lulu. Ukhombise kwetsembeka futsi waciniseka kutsi Zara uyayitfola lendzebe. Uphindze wasisindzisa kuleta ticoco letimbi! Ngicabanga kutsi nawe kuyafaneleka kutsi utfole indzebe.”

Ngemuva kwaloko waniketa Lulu indzebe ngoba abetsembekile futsi anesibindzi. Bonkhe bashaya tandla, futsi Zara waniketa Lulu lenkhulu ihagi. Ekupheleni kwelilanga,tonkhe letilokatana tavumelana kutsi leli bekulilanga lemidlalo lolunetigigaba kuwendlula onkhe letake taya kuwo! 

Yenta indzaba ibe nemdlandla! 

  • Yenta luhla lwato tonkhe letilokatana letikulendzaba. (KUKUNIKETA UMBONO: Kunetilokatana letingu-12.) 
  • Dvweba silokatana lositsandzako bese ubhala kutsi NGIYASITSANDZA ngephansi kwalomdvwebo.
  • Nyalo dvweba silokatana longasitsandzi bese ubhala kutsi ANGISITSANDZI ngentasi kwalomdvwebo. 
  •  Khetsa noma ngusiphi silokatana. Sebentisa lubumba, Kwekunamatsisela noma inhlama yekudlala kuze wakhe silokatana.