Wasindiswa Litjhudu
Home | Written stories | Multilingual stories | Wasindiswa Litjhudu

Written stories

Try our growing collection of stories to print out or read aloud at home with the whole family.

Wasindiswa Litjhudu

Author

NguLesley Foster

Illustrator

Imidwebo nguJiggs Snaddon-Wood

U-Olwethu, oyi-okthophasi bekaziphumulele ngaphasi kwedwala elisedamini elikhulu eliseduze nelwandle. Bekasaba. Akhenge khekabe kude kangaka nedamu lakhe. Bekasolo azizwa avikelekile ngaphasi kwamanzi, afihlekile eligwini nemehlweni wabantu. Kodwana emalangeni ambalwa adlulileko, umzalakhe u-Oscar uthe akabe nesibindi sokuyohlola idamu eliseduze neligu. “Kuyabhora lapha. Ngifuna ukubona iphasi. Asidude soke Olwethu, sikhambe.” Kwatjho yena.

U-Olwethu wamncenga bona angakhambi, kodwana u-Oscar khenge amlalele, begodu wenza okufunwa nguye. Nje, sekumalangana akhambile. Ngikho u-Olwethu athi uyomfuna. Ukumfuna kwakhe-ke kwamletha edamineli eliseduze neligwini, ekugcineni wathola ezinye iindalwa zelwandle ezingamtjela bona kwenzekeni ku-Oscar. “Loyo yena ukuba kwakhe ngukarekwani kwamfaka emrarweni,” kwatjho i-starfish sidanile.

Ama-anemone welwandle aphakamisa izandla zawo ezinengi avumelana naso, athi, “Loyo yena simkhuzile bona angasolo akarwa zizinto ezimibalabala ezitanta emanzini.” Ikala yona yakhipha ihlokwayo ngeqepheni yathi, “Abathiyi beemfesi bebathabe bajekezela nababamba i-okthophasi.” U-Olwethu wadana kwamambala. Kuyokufuze abuyele emva edamini lakhe ngaphasi kwelwandle amkhonoze.

                                                                                                                                                                               

Njengombana antanta ngaphasi kwedwala, asacabanga ngendlela ahlulukele ngayo u-Oscar, wezwa abantu bakhuluma. Uthe nakahlola ngaphandle wabona umntazanyana nonina nogogwakhe emaphethelweni wedamu. Bebaqale ngaphakathi emanzini. Kwathi bona u-Olwethu asithele ngaphasi kwedwala emanzini, wezwa ugogo sekathi, “Viwe, qala, nasiya i-okthophasi! Uyayibona na ngaphasi kwedwala?” U-Olwethu watjhugulula umbala msinya khona azokufana namadwala neemila zelwandle eziseduze naye. Kodwana uViwe besele ambonile. “Iye! Qala, ilinga ukuzifihla,” atjho akhomba lapho u-Olwethu ebekakhona.  

Nakakhumbula bona kwenzekeni ku-Oscar, u-Olwethu wakhetha ukuzivikela. Msinyana, waphuma ngaphasi kwedwala bona azifihle edwaleni elikhudlwana. Kodwana wathuswa mntazinyana nakakhamba emanzini wayokuhlala phezu kwedwala u-Olwethu ebekathi uyozifihla ngaphasi kwalo. Kodwana umntazinyana bekaphethe okuthileko okunombala okhanyako, kodwana u-Olwethu bekangazi ukuthi khuyini. U-Olwethu bekasolo ayithanda imibala ekhanyako. Idanyana lakhe elisedwaleni belimibalabala. Beli nama-starfish amahle amanengi, amaanemones, ama-chitins abenyezelako neentjalo zelwandle.

U-Olwethu uyazwisisa kwanje bona kubayini u-Oscar bekathanda izinto zemibala ekhanyako ebezintanta emanzini ezisetjenziswe bathiyi ukumbamba. Asazifihle njalo u-Olwethu wabona into epinki ingena ngemanzini idlula eduze naye. Angakacabangi nokucabanga, wathatha isandla sakhe wayibamba, khenge kwenzeke litho, wayibamba ngesandla sakhe sesibili. Wezwa umntazanyana akhuluma, “Mma, i-okthophasi ibambe iphayiphi lami lokuphefumula ngaphasi kwamanzi.” U-Olwethu wathukwa khulu nakabamba into le. Umntazanyana wafaka isandla emanzini wathatha iphayiphi lokuphefumula emanzini. U-Olwethu wayidosa, nomntazanyana wayidosa. “Mma, i-okthophasi ayifuni ukulisa iphayiphi lami,” kwatjho uViwe athoma ukuhlangahlangana. 

 

                                                                                                                                                                        

 

“Maye mina,” kucabanga u-Olwethu msinya, “Sengingukarekwani njengoOscar! Nangingakatjheji nami ngizokubanjwa!” Msinyana wayilisa into le. Iphayiphi lokuphefumula laphuma emanzini lamthela ngamanzi uViwe, wapheze wawela emanzini aphezu kwedwala. Ugogo wahleka wathi, “Ube netjhudu, Viwe. Ubone i-okthophasi wapheze wayibamba!” “Iye,” kwatjho uViwe athabile, “i-okthophasi yapheze yathatha iphayiphi lami!” “Ngisindiswe litjhudu,” kucabanga u-Olwethu njengombana athoma ukududa abuyela edwaleni elisedanyaneni lakhe. Bekasolo atjuza ngebelo emanzini nakazakubalekela ingozi. Kude le wezwa ugogo kaViwe wathi, “Qala indlela i-okthophasi ekhamba ngayo! Ikhamba ngebelo emanzini ngasuthi siphaphamtjhini emkayi.” Kodwana u-Olwethu khenge ajame bona ezwe lokho uViwe akutjhwileko. Eqinisweni khenge alise ukududa bewayokufika edwaleni ebekazifihle kilo. 

Yenza indaba le ibe mnandi! 

  •  Wakhe waba sebujamweni obufaka ipilwakho engozini? Wazizwa njani? Kubayini wazizwa njalo? 
  • Dweba isithombe se-okthophasi. I-okthophasi ingawutjhugulula umbala wayo! Faka umbala okhambisana nalokho
  • Yenza isithombe somuntu olahlekileko. Dweba isithombe somuntu olahlekileko, utlole ibizo lakhe, iminyakakhe nendlela aqaleka ngayo ngaphasi kwesithombe.