Zwoṱhe zwo thoma musi Mme Moeng a tshi itela Gogo Moeng dzhomela ḽa dzhamu ḽa ḓuvha ḽa mabebo. Nga murahu Ṅwana Beka a wana baḽuni yawe dala ya khwiṋesa. O vha a tshi khou ṱoḓa u ṋekedza Gogo u itela ḓuvha ḽa mabebo ḽavho. Mme o vhofha Ṅwana Beka muṱanani wawe nga nguvho ya vhuphuvhephuvhe. Nga murahu a vhea dzhomela ḽa dzhamu nṱha ha ṱhoho yawe nahone a bva a livha nḓuni ya Gogo Moeng. Baḽuni ya Ṅwana Beka yo thoma u ita tete-te na hone zwienḓa zwa Mme zwa thoma u sokou kwa kwa, kwa kwa nḓilani ya buse u swika a tshi ṱangana na Sipho a bvaho vhengeleni ḽa Tip-Top.

“Ni khou ya ngafhi, Mme Moeng?” hu vhudzisa Sipho. “Ṅwana Beka na nṋe ri khou ya nḓuni ya Gogo Moeng. Ṋamusi ndi ḓuvha ḽavho ḽa mabebo,” ha fhindula Mme. “Ndi na phakhete ya khavhelo dza maḓabula dza Gogo Moeng. Ndi nga tevhela-vho?” hu vhudzisa Sipho. “Ndi zwone,” Mme a ṅwethuwa na hone u bva afho vha matsha. Phakhete dza khavhelo dza maḓabula dza Sipho dza sokou ri kwatzhakwatzha, baḽuni ya Ṅwana Beka ya sokou ri tete-te na zwienda zwa Mme zwa sokou pfala zwi tshi ri kwa kwa, kwa kwa kha nḓila ya mabuse u swika vha tshi swika kha Vho Chapalala, vha vha vha tshi khou ṋea khuhu dzavho zwiḽiwa. “Ni khou ya ngafhi?” vha a vhudzisa. “Ri khou ya nḓuni ya Gogo Moeng. Ṋamusi ndi ḓuvha ḽa mabebo ḽavho,” hu fhindula Mme. “Ndi na khuhu yo putelwaho ya tshitendevhute ya Gogo Moeng.

Ni nga vha ṋekedza?” hu vhudzisa Vho Chapalala. “Ndi zwone,” hu amba Mme a tshi vhea khuhu yo putelwaho gokwani ḽawe na hone u bva afho Mme, Ṅwana Beka na Sipho vha ṱuwa. Khuhu yo putelwaho yo sokou ri ko kokoko-ko kokoko, kukuliko-kukulikokukuliko, phakhethe ya khavhelo dza maḓabula ya sokou ri kwatzhakwatsha, baḽuni ya Ṅwana Beka ya pfala i tshi ri tete-te ngeno masandazi a Mme a tshi ri kwa kwa, kwa kwa nḓilani ya buse u swika vha tshi swika vhengeleni ḽa u ḓibakela zwa hayani ḽa Vho Makabelo. “Ri fanela u wana khekhe ya ḓuvha ḽa mabebo ya Gogo,” hu amba Mme. Vha mbo ḓi dzhena.

Bele ya muṋangoni ya ḽila ya ri ndele-ndele. “Ndi matsheloni, Vho Makabelo. Vho vha vha tshi zwi ḓivha uri ṋamusi ndi ḓuvha ḽa Gogo Moeng ḽa mabebo?” “Ohoo ee,” hu amba Vho Makabelo. “Ndo vha bakela khekhe yo khetheaho, fhedzi a thi nga koni u bva vhengeleni. Ni nga vha ṋekedza?” “Ndi zwone,” hu tenda Mme, fhedzi ho vha hu na thaidzo − Mme o vha a tshi khou ṱoḓa zwanḓa zwivhili u fara khekhe. Ngauralo, a vhamba maano. A vhea khuhu yo putelwaho nṱha ha dzhomela ḽa dzhamu ḽe a vha o ḽi hwala nga ṱhoho. Zwino u na zwanḓa zwivhili zwa u fara khekhe yo khetheaho ya ḓuvha ḽa mabebo. Mme, Ṅwana Beka na Sipho vho mbo ḓi matsha vha tshi pfukha vothi ḽi lilaho ndele-ndele. Musi Beka a tshi pfa u nukhelela ha khekhe a ṋuṋuna, “Muḓifho, u tou kula na ḽino.” Khuhu yo putelwaho i sokou ri ko kokoko-ko kokoko, phakhethe ya khavhelo dza maḓabula dzi sokou ri kwatzha-kwatzha, baḽuni ya Ṅwana Beka i sokou ri tete-te na hone zwienda zwa Mme zwa ri kwa kwa, kwa kwa nḓilani ya buse u swika vha tshi ṱangana na Valecia. “Vhathu ni khou ya ngafhi?” hu vhudzisa Valecia.

“Ri khou ya nḓuni ya Gogo Moeng. Ndi ḓuvha ḽavho ḽa mabebo,” hu ṱalutshedza Sipho. “Ndi na mbunda ya maluvha ya Gogo Moeng. Ndi nga ṱuwa na vheiwe?” hu vhudzisa Valecia. “Ndi zwone,” hu amba Mme na hone vha mbo ḓi ṱuwa. Mbunda ya maluvha yo ita uri Valecia a hetsemule, “Atsia! A-A-Atsia!” Khuhu yo putelwaho ya sokou ri ko kokoko, ko kokoko, phakhethe ya khavhelo dza maḓabula ya sokou ri kwatzha-kwatzha, baḽuni ya Ṅwana Beka ya sokou ri tete-te na masandazi a Mme a sokou ri napu napu, napu napu nḓilani ya buse u swika vha tshi vhona Vho Sithole vha tshi khou bva ngadeni yavho ya miroho. “Ni khou ya ngafhi vheiwe noṱhe, Mme Moeng?” Vho Sithole vho vhudzisa. “Ri khou ya nḓuni ya Gogo Moeng.

Ndi ḓuvha ḽavho ḽa mabebo,” vha fhindula. “Ndi na ṱhiroḽi yo ḓalaho nga miroho,” hu amba Vho Sithole. “Ni nga vha ṋekedza?” “Ndi zwone,” hu fhindula Mme. Fhedzi zwino Mme u na thaidzo KHULWANE – hu na zwithu zwinzhi zwine a tea u fara! U khou tea u vhamba maano. Tsha u thoma, o tsitsa Ṅwana Beka muṱanani wawe, a vhofha khuhu yo putelwaho muṱanani nga nguvho ya vhuphuvhephuvhe. Ṅwana Beka A ṰAVHA MUKOSI! Ngauralo Mme a vhea khuhu yo putelwaho kha ṱhiroḽi a beba Ṅwana Beka muṱanani nga nguvho ya vhuphuvhephuvhe. Ṅwana Beka o vha o takala na khuhu yo putelwaho na yone yo vha yo takala nga maanḓa u tshotshonya miroho yoṱhe. Fhedzi Mme o vha a songo takala nga izwi, ngauralo a vhea khuhu yo putelwaho kha ṱhoho ya Valecia. Mathenga o sengenedza ningo ya Valecia na hone a ita uri a hetsemule a tshi isa phanḓa, “AAAAA-TSIAAAAA!” Valecia o vha a songo takala.

Ngauralo, Mme a dzhia khuhu yo putelwaho a vhea kha ṱhoho ya Sipho nahone a mu ṋetshedza Maluvha a Valecia uri a a fare. Zwino Valecia o vha na zwanḓa zwivhili zwine zwa nga fara khekhe. Na hone Mme o vha e na zwanḓa zwivhili zwi songo faraho tshithu zwine zwa nga sukumedza ṱhiroḽi. Muṅwe na muṅwe o vha o takala na hone vho mbo ḓi matsha vha tshi ya nḓuni ya Gogo Moeng. Mavhili a ṱhoroḽi a pfala a tshi ri kwetshe-kwetshe-kwetshe. Valecia u pfa u rothola ha khekhe kha marama awe he lulimi lwawe lwa sokou ri mnamna-mna. Ṅwana Beka a ṋuṋuna, “Muḓifho, u tou kula na ḽino.” Khuhu yo putelwaho ya sokou ri ko kokoko, ko kokoko, phakhethe ya khavhelo dza maḓabula dza sokou ri kwatzha-kwatzha, baḽuni ya Ṅwana Beka ya sokou ri tete-te na hone masandazi na one a ri kwa kwa, kwa kwa nḓilani ya buse u ya nḓuni ya Gogo. Mme o khokhonya vothini ḽa phanḓa. Sipho a lidza muludzi. Valecia a ṱavha mukosi. Fhedzi ho vha hu SI NA PHINDULO.

Mme o sukumedza vothi ḽa nga phanḓa ḽa vulea na hone vhoṱhe vha dzhena. Fhedzi ho vha HU SI NA MUTHU NGOMU. Vho lavhelesa ngomu khishini – A HU NA MUTHU. Vha sedza lufherani lwa u eḓela – A HU NA MUTHU. Vha sedza hoṱhe-hoṱhe. Gogo vha nga vha vhe ngafhi? Mme ari, “Kha ri thome u bika nahone Gogo vha ḓo vhuya.” U itela uri zwe muṅwe na muṅwe a ita – muṅwe na muṅwe nga nnḓa ha Ṅwana Beka. O dzula vurannḓani ya tshiṱanga tsini na fasiṱere a sedza u swikela a tshi vhona Gogo vha tshi khou tshimbila nḓilani fhasi ha thavha yo tsaho. “Gogo! Gogo!” u a vhidzelela.

Muṅwe na muṅwe u a sedza. “GOGO! GOGO!” vhathu vho huwelela khathihi. “GOGO!” Ngei fhasi-fhasi ha kutavha kwo ṱoswaho Gogo vhari, “EE EE EE. Muṅwe u khou mbidzelela. Zwino a thi nga ḓo ya mavhengeleni u renga tshilalelo tshanga tsha ḓuvha ḽa mabebo.” Gogo vha rembuluwa vha tshimbila vha tshi gonya kutavhana. Masandazi avho a tshi sokou ri napu-napu nḓilani ya buse. Mafheleledzoni vha swika vothini ḽa murahu. Musi vha tshi vula, muṅwe na muṅwe a thoma u imba luimbo lwa ḓuvha ḽa mabebo. Ṱafulani ho vha hu na phai ya miroho na jamu zwe Mme a ita, makumba ane a kha ḓi bva u kudzelwa nga khuhu yo putelwaho, khekhe ya ḓuvha ḽa mabebo yo khetheaho na khavhelo dza maḓabula. Ṱafula ḽo vha ḽo khavhiswa nga maluvha na baḽuni yo nakaho ya Ṅwana Beka ya lutombo.

“HEḼI NDI ḒUVHA ḼANGA ḼA MABEBO NGA HU SA FHELI!” hu amba Gogo. Nahone vha tea u zwi ḓivha, ngauri Gogo vho no vha na henefha kha maḓuvha a mabebo a fumalo kana fuṱahe phanḓa ha heḽi! KHA VHA SUMBEDZE VHUKONI! Ṅwalani mutevhe wa zwithu zwe vhathu vha re kha tshiṱori vha ṋetshedza u ita vhuṱambo ha Gogo ho khetheaho. Zwino engedzani zwithu zwiraru zwe na vha ni tshi ḓo takalela u ṋetshedza Gogo arali no vha no vha dalela nga ḓuvha ḽavho ḽa mabebo. 

KHA VHA SUMBEDZE VHUKONI!

Ṅwalani mutevhe wa zwithu zwe vhathu vha re kha tshiṱori vha ṋetshedza u ita vhuṱambo ha Gogo ho khetheaho. Zwino engedzani zwithu zwiraru zwe na vha ni tshi ḓo takalela u ṋetshedza Gogo arali no vha no vha dalela nga ḓuvha ḽavho ḽa mabebo.