Dumela, leina la ka ke nna Thando. Ke leina la seZulu leo le rago gore lerato. Mma o re ke ka lebaka la gore o nthata kudu. Ke dula le mma, motswala Santie, le mmane Sallie. Santie le mmagwe ba sa tšo hudugela ka gešo dibeke tše pedi tša go feta. Mmane Sallie ke moratho wa mma wa mosadi. Ke la mathomo ke kopana le yena ka gobane nkile ka utswa ka tsebe koko a re monna wa gagwe o be a sa nyake a re etela. Ba be ba dula Mpumalanga pele ba hudugela Johannesburg go tla go dula le rena. Mma o re Mmane Sallie o be a na le mathata a ka lapeng ka fao ba ile ba swanela go tla go dula le rena. Ga se nke a ntlhalosetša mathata ao a lapa.

Santie o lekana le nna ka mengwaga. Efela, e sego ka nnete, ke mo feta ka dikgwedi tše nne.

“Dikgwedi tše tharo le matšatši a masomepedi!” gwa goeletša Santie.

“Go no swana le ge e le dikgwedi tše nne, ke botlaela seo,” ka realo.

“Aowa, ga go bjalo!” a fetola.

Bjalo ka ge o bona, Santie o rata manganga. Ga ke tsebe gore ke ka lebaka la eng a rata manganga. Le go ba ka gabo ga se ka gabo ka mo. Bjale ka ge ke be ke bolela, ke swanetše go hebaheba ka ga se gore a se ntsene ganong, “Ke mo feta ka dikgwedi tše nne.”

Lehono ke letšatši la matswalo a Santie gomme o fetša mengwaga ye11. Mma o re o tla dira gore e be letšatši le kgethegilego. Mathapama a lehono Mmane Sallie o tla be a le mošomong. O sa tšwa go thoma mošomo wa go fa batho dijo ditafoleng restorenteng kua Sandton, ka fao a ka se dumelelwe go lofa mošomong bošego. Mma o re iša dimobing go bogela Jock of the Bushveld.

Ke holofela gore re tla ipshina. Re fela pelo. Goba, ke fela pelo. Ga se ka ipshina ka letšatši la lehono. Nako le nako ge ke nyaka go bapala papadi Santie le yena a nyaka go bapala papadi ye nngwe gomme re swanela go bapala ye e nyakwago ke yena. Mma o re ke swanetše go bapala ye e nyakwago ke Santie ka lebaka la gore ke letšatši la gagwe la matswalo. Ke lekile go šišinya gore re bapale ye nngwe fela, efela Santie ka dinako tšohle o a goeletša gore mma a mo kwe, “Efela ke letšatši la ka la matswalo!” Ke holofela gore ge letšatši la gagwe la matswalo la go latela le fihla a be a se gona mo.

Morago ga go fetša go hlapa ebile nako ya go ya dimobing e šetše e batamela, mma o ile a re o reketše nna le Santie dimpho. O re reketše diroko le dieta tše re tla di aparago ge re eya dimobing. O re o nyaka gore re lebelelege bjalo ka basadi. Se ga se thabiše. Ke ka lebaka la eng a sa re rekela dijini goba se sengwe? Roko ya Santie e swana le ya ka, efela ke ye hubedu gomme ya ka ke ye serolane. Re na le diphere tša dieta tša go swana ntle le gore phere ya gagwe ke ye hubedu gomme ya ka ke ye serolane. Ke hloile diroko. Santie o rata diroko.

“Mma? Re na le mengwaga ye lesometee e sego ye šupa!” Ke botša mma ka gobane ke gakantšhwa ke diaparo tša go swana.

Mma o ile a ntebelela a re, “Wena, Thando, ke yona tsela ya go leboga yona yeo? Ke tla bušetša roko yeo lebenkeleng gomme o ka se ye le rena dimobing. Ke ka lebaka la eng o sa be le botho bjalo ka Santie wa leboga?”

Ke realo, “Ke a leboga,” ka tlase ga mohemo.

Mma o ile a ntebelela a re, “Ga se ka go kwa.”

Ka boeletša ka go hlaboša, “Ke rile KE A LEBOGA.”

“Go kaone. Bjale sepela o tšhentšhe diaparo,” a realo. Ke ile ka bona Santie a myemyela a bile ntšhetša leleme ka mo morago ga mma. O ka re nka mo soba. O a tena.

Re fetša go apara, roko ye ke e hloile, gomme a re, “A re sepeleng basetsana.” Re ile ra mo šala morago.

Ge re tsena ka thekising goya dimobing, mootledi wa thekisi a re, “O na le barwedi ba ba botse bjang, Mma.” Ke ile ka myemyela le ge ke tseba gore ke yo mobotse go feta Santie. Efela morago ke ile ka befelwa ka gobane o ile a botšiša Mma a re, “Na ke mafahla?”

Ge ke šetše ke le kgauswi le gore aowa, re no ba batswala fela, mma wa ka a re, “Aowa, ke bana ba motho.” Ga se sesi wa ka. Ke motswala!

Re fihlile dimobing gomme ke holofela gore ke se bone le o tee yo ke mo tsebago sekolong.

Gomme, gwa direga bjalo.

Ge re sa emetše mma a reka ditekete, ke ile ka bona mošemane yo mobotse wa go nkgahla yo ke tsenago le yena phapošiborutelong e tee. Siya o sepela le mogwera wa gagwe wa kgonthe Sam gomme le bona ba ya ka dimobing.

O re go nna, “Dumela Thando, nkane le apara diaparo tša go swana le le bagolo bjalo?”

Wa bona bjale? O kare lebato le ka bulega ka tsena.

“Ke eng tšona tšeo? O jo ba mošemane wa setlaela wa go se tsebe fišene!” gwa araba Santie.

OMW, ke ka lebaka la eng a dira se?

“Ee, le ge o ka reng wena lefahla la Thando,” a realo gomme yena le Sam ba bethantšha diatla godimo gomme ba thoma go sega ba le gare ba re šupa.

Ke kgwathile Santie ka re, “Bothata bja gago ke eng? O be o direla eng seo?”

“O be a go kodutla. Nna ke be ke go thuša,” a realo.

“Ke a leboga! Ga senke ka kgopela thušo go wena. Siya ke mošemane yo mobotse kudu ka phapošiborutelong ya rena, bjale ke ya go fetoga metlae ka go phapošiborutelo,” ka realo ka go befelwa.

“Ke lesogana la gago?” a realo a phethola mahlo.

“Aowa,” ka realo. Ke duma ge nkabe e le lesogana la ka, efela seo se ka se sa kgonega, ke leboga molomo wa gagwe o mogolo.

“Hee hee, Thando o na le lesogana, Thando o na le lesogana …” o a opela.

Mma o ile a boya gomme a botšiša Santie, “Ke eng seo, Moratiwa?”

Santie a re, “Ga go selo, Mmane. Nna le Thando re be re ipapalela fela.”

Mma o ile a re, “Go lokile,” gomme a fa mongwe le mongwe lepokisi la dithuthupe, seno le malekere a Smarties.

“Ke leboga kudu, Mmane, le ke letšatši la matswalo le le bose kudu,” Santie a realo a atla mma lerameng.

Mma o ile a myemyela a re, “Hee moratiwa, se ga se selo. Ke tshephiša go dira bokaone go feta mo ngwaga wo o tlago.”

Mpolaye gona bjale. Le ke letšatši la matswalo le lebelebe. Ebile ga se letšatši la matswalo a ka. Le gona, Santie o tla be a sa le mo le ngwaga wo o tlago?

Ge ke gola ke nyaka go ba modiri wa difilimi tša tokumentari. Ga ke na bonnete bja gore ba dira eng, efela mosadi yo a bego a tlile sekolong o re o be a dira mošomo woo, gomme o be o kwagala e le mošomo o mobose. O rile o rekhota dikanegelo. Bjalo ke rekhota kanegelo ye gore Santie le yena mohla a gotše, a gopole gore le e bile letšatši la matswalo le lebelebe!