Na Khumba dzi na vhuḓipfi!
Home | Written stories | Multilingual stories | Na Khumba dzi na vhuḓipfi!

Written stories

Na Khumba dzi na vhuḓipfi!

Author

Nga Lori-Ann Preston

Illustrator

Zwifanyiso nga Chantelle na Burgen Thorne

Listen to the story here

Khumba dzine dza dzula ngadeni ya Vho-Mondliwa dzo vha dzi songo takala na luthihi.

 

“NṊE NDO ZWI PFA NGOHO!” hu gungula Khumba ine ya pfi Slimy.

 

“Na nṋe,” hu tenda Speedy, khonani yawe khulwane. “Ndi ngani riṋe khumba ri sa funeswi nga zwiṅwe zwikhokhonono zwa ngadeni?”

 

“Ndo neta nga yeneyi nḓila mmbi ine ra farwa ngayo,” Slimy u a bvela phanḓa.

 

“Yaah, naa ro tou tshinya’ni tshingafha-ngafha?” hu vhudzisa Speedy.

 

“Ndo ḓelwa nga muhumbulo. Kha ri vhe na muṱangano wa khumba dzoṱhe, ri gungulele zwiṅwe zwikhokhonono,” hu themendela Slimy.

 

“Ndi muhumbulo wavhuḓi hoyo,” hu tenda Speedy. “Ri ḓo zwi vhudza uri zwi tea u ri funa nga nḓila khulwane.”

 

Nga tsha matshelo, Speedy na Slimy na dziṅwe khumba dzoṱhe vha ṱangana fhasi ha muri wa mupfa u itela u nyeṱula na zwiṅwe zwikhokhonono zwa ngadeni.

 

“Riṋe khumba ri ṱoḓa u ṱhonifhiwa,” a ralo Speedy. “Ri dovha ra ṱoḓa uri noṱhe ni ri fune nga nḓila khulwane.”

 

“ZWI NGA SI KONADZEE!” hu huwelela Tshisusu. “Khumba dzi a ṋengisa.”

 

“EE!” hu tenda Ṋotshi. “Khumba dzi tea u bva dza fhela.”

 

 

 

“Ni dina badi vhoiwe,” hu engedza Shonzha.

 

“Fhedzi naa ro vhuya ra ni khakhela?” hu vhudzisa Slimy.

 

“MINI! Eḓanu sedza nḓila ye gwendo ḽanga ḽa khuzuwa ngayo,” ya ralo Nzie. “Ni a ḓivha uri ḽo khuzuwa hani? Ndi khumba! Ni tshi kokovha ni sia no ḓodza malembweṱeṱe a vhoiwe hoṱhe-hoṱhe zwa ita uri ri suvhe na u ḓihuvhadza. Naa ni a ḓivha uri izwo zwithu zwi suvha lungafhani?”

 

“Ri vhaṱuku vhukuma, ri a phirimela kha malembweṱeṱe a vhoiwe,” hu engedza Khosana Sunzi.

 

“Vhannani-wele!” hu amba khumba dzo mangala. “Ro vha ri sa zwi ḓivhi na luthihi.”

 

“Nahone a si zwenezwo fhedzi,” hu amba Tshivhungu. “Naa ni a zwi ḓivha uri ni ita uri hu vhe na u tsitsikana huhulwane ha vhuendi?

 

Vhoiwe khumba ni a ongolowa weeeee.”

 

“Nahone a si zwenezwo fhedzi,” hu engedza Tshisusu. “Litshani u ḽa maluvha oṱhe wee!”

 

Ni khou tshinya ngade yashu ya lunako.”

 

Khumba dza ḓisola. Dzo vha dzi sa zwi ḓivhi uri dzo vha dzi tshi khou bveledza thaidzo nnzhi nga u rali.

 

Khumba ṱhukhu dzo pfa vhuṱungu lwe dza thoma u lila.

 

“Hu tea u vha hu na tshithu tshavhuḓi nga ha khumba,” Slimy a luvheledza.

 

Zwiṅwe zwikhokhonono zwa fhumula zwe tshete. Zwa fhedza tshifhinga tshilapfu zwi tshi khou humbula nga zwithu zwavhuḓi nga ha khumba.

 

Tshisusu tsha fheleledza tsho ri, “HAI! Ni mpfarele, fhedzi vhoiwe khumba ni a ṋengisa zwa vhukuma. A hu na tshithu tshavhuḓi nga vhoiwe!”

 

“Zwavhuḓi-vhuḓi ri humbula uri khumba dzoṱhe dzi tea u bva ngadeni. Vhunzhi hashu ro neta ndi zwone!” hu engedza Tshivhungu, naho na tshone tsho vha tshi tshi khou lembukana.

 

“KHUMBA KHA DZI BVE! KHUMBA KHA DZI BVE!” zwikhokhonono zwa thoma u imba.

 

“Imaninyana, imaninyana,” ha amba Slimy. “Ri ṋeeni tshibuli.”

 

“Ee,” ha amba Speedy. “Ri ṋeeni tshibuli nahone ri ḓo ni sumbedza uri khumba dzi nga ita zwithu zwavhuḓi.”

 

Zwikhokhonono zwa humbula lwa tshifhinganyana. “Zwo luga,” zwa tenda. “Ri ni ṋea maḓuvha mavhili uri ni sumbedze uri ni a thusa kana zwa sa ralo, ni ḓo tea u ṱuwa!”

 

Musi zwikhokhonono zwo no ya fhethu ho fhamba-fhambanaho ngadeni, khumba dza fhedza tshifhinga dzi tshi khou humbula.

 

“Zwi nga vha hani arali ra guda u gidima?” ha themendela Speedy.

 

“Ndi muhumbulo wavhuḓi,” ha tenda Slimy. “Kha zwi ite, khumba, kha ri ite nyonyoloso!” Khumba dza fhedza ḓuvha ḽoṱhe dzi tshi khou ita nyonyoloso, fhedzi mashudu mavhi ndi uri dzo kundelwa u gidima.

 

“Vhannani-wele!” ha amba khumba ya kale vhukuma. “Ri ḓo ita mini-ha zwino? Ri tea u ita zwithu zwine zwa ḓo ita uri ri takalelwe nga zwiṅwe zwi khokhonono.”

 

“Ndo zwi wana zwino!” hu amba Slimy. “Kha ri lingedze u ḽa tsheṋe nṱhani ha maluvha.”

 

“Zwo luga, ri nga zwi kona musi?” vhaṅwe vha tenda. Nga zwenezwo khumba dza lingedza u ḽa tsheṋe fhedzi ngadeni.

 

“He vhanna, hezwi zwi nga si ite. Tsheṋe dzi a VHAVHA!” hu amba Speedy nga murahu ha tshifhinganyana.

 

 

Zwenezwi zwa ṱungufhadza khumba. Dziṅwe dza thoma u goda zwithu mahayani adzo uri dzi dzhene nḓilani.

 

“Hei, vhoiwe, ndi na muhumbulo wavhuḓi,” hu amba Simphiwe, khumba ṱhukhu, a tshi khou setshelela. “Ndi ṱoḓa uri roṱhe ri ṱangane nṱha ha tshiulu.”

 

“Ni a penga naa? Zwi ḓo ri dzhiela ḓuvha ḽoṱhe u gonya hafho nṱha,” hu amba Slimy.

 

“Ri ḓo zwi kona,” hu amba Simphiwe.

 

Ha fhela maḓuvha mavhili nahone khumba dza fheleledza dzo swika nṱha ha tshiulu. Zwiṅwe zwikhokhonono zwa kuvhangana fhasi ha tshiulu u itela u vhona uri khumba dzi ḓo ita mini.

 

“Zwino, no humbula u ita mini?” zwa ṱoḓa u ḓivha.

 

“Ee, umm …” ha amba Simphiwe.

 

“Ee?” hu amba zwiṅwe zwikhokhonono.

 

“Ngoho ndi uri ni ḓo tenda ri tshi dzula musi ni tshi vhona zwe ra ita,” ha amba Simphiwe.

 

Zwiṅwe zwikhokhonono zwa ima zwa si tsukunyee, zwo donolela Simphiwe maṱo.

“Ta-da,” ndi Simphiwe a tshi khou redzemutshela fhasi ha tshiulu. “Ro ni itela TSERERE yavhuḓi vhukuma ya u REDZEMUTSHELA fhasi nga vhulembu hashu ha khumba!”

 

Ha fhumulwa lwa tshifhinga tshilapfu musi zwikhokhonono zwoṱhe zwi tshi khou humbula nga ha wonoyu muhumbulo.

“ZWO ITAAA!” vha tenda. “Kha ri lingedze ri vhone.”

 

Nahone vha redzemuwa. Zwikhokhonono zwoṱhe zwa sielisana u redzemuwa kha tserere i nambatelaho ine ya lembuwa. Zwo takadza vhukuma. Vhoṱhe vha takalela u redzemuwa nahone ha phethwa nga ḽa uri khumba dzi songo tsha ṱuwa, dzi tea u dzula ngadeni!