Ugogo
Siyamthanda ugogo, Ugogo naye uyasithanda. Thina siyamnakekela, Naye thina uyasinakekela. Simphembela umlilo, Simfudumezel’ amanz’ okugeza, Asixoxel’ izinganekwane, Thina silalelisise, Ulwazi lwakh’ olunzulu. Thina siyamthanda ugogo.
We Nomathemba!
(Lapha kungadedelwana. Iqembu elinye lingade liphawula, libuye libuze. Elinye iqembu lingasho eminye imigqa esampendulo njengokuthi: “Yile ndoda,” nokuthi: “O, hhayi, ngiyesaba!”) We Nomathemba! Ushaywe ubani? Yile ndoda. Ibiz’ ize lapha, O, hhayi, ngiyesaba! Gibela nant’ ihhashi. O, hhayi, ngiyesaba! Ehl’ amathamb’ Ebhek’ ezansi, Enyuk’ amathamb’ Ebheke phezulu.
Imoto endala
Thiba mathiba, selashona! Wawusus’ amaphepha antininize, Namuhla akhela kuwe. Wawunyathela izibankwa zibaleke, Namuhla zicashelana kuwe. Thiba, kade wawubona. Izindimbane owawuzithutha kazibalwa, Wena mshado, wena mngcwabo, Wena ongembeswayo sewalala. Nixoxelana ziphi nenyanga?
Culani
Culani bantwana besikole, Cikozani ngamaphimbo amtoti. Culani ngobunono, manono. Umculo wenu umnandi, Umnandi njengowezinyoni, Ezicula kamnandi emahlozini. Culani nani zinyoni, Culani kamtoti emahlanzeni, Cwengani ngengcwenga yamaphimbo, Majuba nithi: “Amdokwe! Amdokwe, Amabele avuthiwe ehlanzeni!” Cikozani nize nicimeze. Culani nani bophezukomkhono: “Phezu komkhono! Phezu komkhono! Mfazi wadl’ imbewu!” Bavuseni nalab’ omama Abangakayidl’ imbewu, balime, Batshale […]
Unyaka
Lethwese ihlobo, Kuhluma utshani nezihlahla, Amagquma nezintaba kuhle, Konke kuncwaba ngoNcwaba. Lingene ihlobo, Izihlahla notshani kuhlobile, Yizimbali namacemb’ ayimibalabala, Kuhle konke kudelile. Sekungene ukwindla, Indlala isingen’ indlela, Yaqhela yashabalala, Sesifinya ngezindololwane. Sebufikile ubusika, Namakhaz’ ashubis’ umnkantsha Kasinandaba thina nawo, Ayohamb’ asishiye sinjalo.
Isisekelo sempilo
Isisekelo sempilo ukudl’ okusha, Okutshal’ engadini yemifino, Nasengadini yezithelo, Imifin’ ethelel’ enhlabathini, Nemifin’ ethelele ngaphezulu. Imifin’ ekhiwe kahle, Ibuy’ iphekwe kahle, Yiyon’ enempilo enhle. Izithel’ ezikhiwe kahle, Zadliwa zisekahle, Yizon’ ezinempil’ enhle. Ukuze sikhule thina bantwana, Siding’ ukudl’ okusekusha. Siding’ imifino nezithelo. Ukuze sikuthole sikudle, Kumele sisebenze siqine, Selekelel’ abazali bethu Ekutshaleni nasekuhlakuleni.
Sinekhaya
Thina sinekhaya, Lapho singabakhona, Lapho sihlala khona, Sihlala singumndeni, Umndeni othandanayo, Umnden’ othembanayo. Sonke sinelinye ikhaya, Ikhaya elingedluli, Esothi sonke singedlula, Kulo mhlaba sidlulele kulona. Sihlale kulona unomphela, Sithokoze kuze kube phakade.
Amazinyo ami
Amazinyo ami, Angubuhle bami, Ngihleka ngawo, Ngidla ngawo, Ngimuhle ngawo. Amazinyo ami Ngiyawanakekela, Ukuz’ ahlal’ ephilile. Ngiyawaxubha njalo, Ukuze angaboli, Abolise umlomo. Amazinyo ami Ahlolwa udokotela Ezinyangeni eziyisithupha. Anezimbobo ayagcwaliswa, Abolile ayakhishwa. Ngiyawathanda, ngiyawanakekela Amazinyo ami.
Yaqhamuka inyoni
(Abahayayo bangalingisa ngokuhambisana nomlolozelo. Lapho bethi: “Bhengu! Bhengu!” bangashaya imizimba ngezindololwane ukulingisa ukubhula amaphiko. Lapho bethi “Kunyonini lokhuya” bangabheka phezulu bakhombe.) Yaqhamuka inyoni, Yandizela phezulu, Yabhula amaphiko: Bhengu! Bhengu! Yandiza, Yandizela phezulu. Kunyonini lokhuya Okundizela phezulu? Kufana noheshane, Inyon’ edliz’ inkukhu. Izinkukhu zonkana, Zisala ziphithiza, Zizihlom’ ezingcingweni. Selokhu zazingelwa Amakhosi oheshane, Zakubon’ okukhulu, Zakubeleth’ emhlane!
Yebuya hobhe
(Kungaba namaqembu amabili: elinye liyaphawula libuze, elinye liphendule. kanti bangahlangana bonke, babuze, babuye baphendule.) Yebuya hobhe, Uy’ uphetheni? Ngiya ngipheth’ inyama. Uya kuyosaphi? Ngiyakuyos’ endle. Ekhaya kunani? Ngesaba obaba, Bazongiphuca, Bangiphuc’ idevu, Lomnt’ omdala. Ngiyalesaba, LinjengoBholobha, Ehlez’efusini, Ethi: Maye!Maye! Kazi ngoshonaphi! Ngoshona kobaba, EMgungundlovu. Bangiph’ ucwephe, Lukhuhl’ izilwane, ZakwaMasasa. Masasa vuka! Ngivuke kanjani Ngibulewe nje […]