Ho vhuya ha vha na muṅwe mukololo ane a pfi Swigiri. Mukololo Swigiri o irwa ḽeneḽo dzina nga nṱhani ha uri o vha a tshi funesa zwiḽiwa zwine zwa ṱapila zwi ngaho makhekhe, mabisikitsi, dzithathi, magwinya na dziphudini. Mukololo Swigiri o vha e ndeṅwa i re na tseḓa lwe a vha a tshi ḽa zwenezwo zwiḽiwa zwi ṱapilaho e eṱhe a dzima vhana vha muḓanani.

“Ni songo ṋea muthu makhekhe anga! Zwi khou pfala, Mary? Mulayo u ralo!” a ralo Mukololo Swigiri a tshi vhudza mubaki wa vhuhosini. “Makhekhe, mabisikitsi na thathi zwoṱhe ndi zwanga, ndi zwanga ndi ndoṱhe.”

Ḽiṅwe ḓuvha ha ḓa mubaki muswa wa mufumakadzi muḓanani. Onoyo mubaki a mbo ḓi thoma u ṋea vhana vhoṱhe zwiḽai zwa khekhe na mabisikitsi. Musi Mukololo Swigiri a tshi pfa zwenezwi, a sinyuwa zwihulu nahone a rumela vhalindi uri vha fare onoyo mubiki vha mu ḓise khae.

“No tou dzhenwa nga’ni lune na ḓa muḓanani wanga na vho thoma u ṋea vhana zwiḽiwa zwo bakiwaho. Mulayo a u tendi!” ha huwelela Mukololo Swigiri o sinyuwa.

“Pfarelo Musanda wanga, ndi khou ḓisola tshoṱhe. Ndi humbela uri vha ntendele ndi lugise vhukhakhi hanga nga u bakela vhone fhedzi,” hu fhindula mubaki ane a pfi Awande. “Ndi ḓo vha bakela zwithu zwi ḓifhaho ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Ndi ḓo vha bakela zwithu zwo khetheaho. Vha tea u ḽa zwenezwo zwithu zwi ḓifhaho vha zwi fhedze nga ḓuvha.”

“A zwi dini hezwo, ndi ḓo zwi fhedza ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe!” hu amba Mukololo nga vhupangwa.

“Zwi ḓo ita mathina!,” hu fhindula Awande a tshi khou ṅwethuwa.

Nga zwenezwo, matsheloni maṅwe na maṅwe, Mukololo Swigiri o vha a tshi ṋewa zwithu zwine zwa kha ḓi tou bva u bakiwa, nahone a zwi govhedza. Musi maḓuvha a tshi khou ḓi ṱanḓulukana, zwithu zwo bakiwaho zwe a vha a tshi ṋewa zwone zwo vha zwi tshi pfala zwi tshi ḓifha nahone zwi tshi engedzea. Mukololo Swigiri a takala na zwikunwe nahone a ḽa a zwi fhedza zwoṱhe, makhekhe, mabisikitsi na thathi dzi ḓifhaho a sa vhuye a ṋea vhana vha muḓanani na kupiḓa zwakwo.

Fhedzi musi zwenezwi zwithu zwo bakiwaho zwi tshi khou ḓi engedzea, Mukololo Swigiri a ṱhogomela uri a nga si tsha kona u zwi ḽa a zwi fhedza. O vha a tshi tea u zwi vhea fhethu hune ha vha tshiphirini uri Awande a sa ḓivhe uri o vha a sa tsha kona u zwi ḽa a zwi fhedza ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.

Nga murahu ha vhege dzi si gathi, Mukololo Swigiri a vho kombetshedzea u vhea zwithu zwinzhi zwo bakiwaho lwe zwa si tsha eḓana fhethu hawe ha tshiphirini. Ndi izwi-ha a tshi vhidza vhashumeli vhawe na Mary, mubaki wa vhuhosini, a vha vhudza uri vha laṱe zwiṅwe zwa zwithu zwo bakiwaho.

A vha laedza a ri: “Ni ite vhungoho ha uri Awande ha ni vhoni musi ni tshi zwi laṱa.”

Nga zwenezwo, nga tsha matshelo nga matsheloni Mary na vhashumeli vha dzhia zwithu zwo bakiwaho zwe zwa sala vha zwi isa ḓakani ḽi re murahu ha pfamo. Fhedzi ha itea tshithu tshi mangadzaho: vhusiku honoho, musi vhathu vhoṱhe vho eḓela, zwithu zwoṱhe zwo bakiwaho zwe zwa laṱiwa ḓakani zwo mbo ḓi dovha zwa bvelela pfamoni!

Nga tsha matshelo nga matsheloni, Awande, mubaki, a swika na zwiḽiwa zwi ḓifhaho zwine zwa kha ḓi tou bva u bakiwa, a humbela u vhona Mukololo Swigiri.

“Naa no vha ni tshi humbula uri ndi nga si zwi ḓivhe arali na laṱa zwiḽiwa zwanga? Naa a no ngo tenda uri ni ḓo ḽa zwiḽiwa zwine nda zwi ḓisa na zwi fhedza nga ḓuvha? Ndo ni vhudza uri zwiḽiwa zwanga zwo khethea na uri ni tea u zwi fhedza,” a ralo Awande o halifha.

Mukololo Swigiri a ḓipfa a tshi vho ofhanyana nahone a farwa nga dangani, fhedzi a ḽa, a ḽa u swika a tshi fhedza zwiḽiwa zwoṱhe zwe zwa vha zwo sala na zwe Awande a ḓa nazwo ḽeneḽo ḓuvha.

“A thi tsha ḓiphina nga zwiḽiwa zwaṋu zwo bakiwaho,” hu amba Mukololo Swigiri nga tsha matshelo nga matsheloni musi Awande a tshi ḓa na zwiḽiwa zwo bakiwaho zwa ḽeneḽo ḓuvha.

“Fulufhedziso ndi fulufhedziso Musanda wanga,” a ralo Awande.

Mukololo a vhonala o ṱungufhala. “Ndi nga ita mini u ni thivhela uri ni sa tsha mbakela zwiḽiwa zwi ṱapilaho ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe?” hu vhudzisa Mukololo Swigiri.

“Ni vhidzwa Mukololo Swigiri nga ṅwambo wa uri ni funa zwithu zwi ṱapilaho. Fhedzi nga nṱhani ha milayo ye na i vhea, vhaṅwe vhana a vha ḓivhi zwiḽiwa zwi ṱapilaho,” hu fhindula Awande. “Nga zwenezwo ni tea u ḽa, ni ḽe zwiḽiwa zwo bakiwaho u swika milomo ya vhana i tshi ṱapila.” Nga murahu ha zwenezwo, mubaki a mbo ḓi rembuluwa a ṱuwa pfamoni, a siela Mukololo Swigiri khekhe khulwane i ḓifhaho uri a i ḽe.

Mukololo Swigiri a fhedza tshifhinga tshilapfu a tshi khou humbula nga zwe Awande a zwi amba, fhedzi a sa zwi pfesese. Milomo ya vhana i nga ṱapila hani arali hu ene e eṱhe ane a ḽa zwiḽiwa zwi ṱapilaho zwa Awande? Ndi izwi-ha mukololo a tshi mbo ḓi ya ngadeni hu si na phosho uri a tshimbile-tshimbile henefho. O vha a tshi tea u humbula nga ha nḓila ya u thivhela Awande uri a si tsha mu ḓisela zwithu zwi ṱapilaho ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.

Musi a tshi khou tshimbila, a vhona bola i tshi pfuka luvhondo lulapfu nahone ya wela henefho zwiṱakani. Nga murahu ha zwenezwo kutukana ku re na tshika kwa gonya luvhondo ku tshi khou tevhela yeneyo bola. Kwonokwo kutukana kwa tshuwa lwe kwa nga ku sa wa musi ku tshi vhona Mukololo Swigiri.

“Pfarelo Musanda wanga. Ndo ḓa u dzhia bola,” ha amba onoyo mutukana o tshuwaho.

Mukololo Swigiri o vha a tshi kha ḓi humbula nga ha nḓila ya u thivhela u ṋewa zwiḽiwa zwi ṱapilaho lwe a hangwa u sinyuwa.

Mukololo a ri: “Ni sa athu dzhia bola, ndi humbela uri ni mmbudze uri ndi mini zwine zwa ḓo ita uri mulomo waṋu u ṱapile.”

“Ndi zwithu zwi re na swigiri, Musanda wanga,” kwa ralo kutukana nga ipfi ḽi re na ṱhoni. “Makhekhe na magwinya na mabisikitsi – zwithu zwoṱhe zwe ra si tendelwe u zwi ḽa.”

Kwonoko kutukana kwa vhonala kwo ṱungufhala musi ku tshi amba zwenezwi lwe Mukololo Swigiri a farwa nga ṱhoni. Lwa u tou thoma a vhona nḓila ine a vha na tseḓa ngayo. O vha e na zwiḽiwa zwinzhi zwi ṱapilaho zwe a vha a sa tsha ḓiphina ngazwo, fhedzi ho vha ho no fhela tshifhinga tshilapfu vhukuma vhana vha muḓanani vha sa athu ḽa tshiḽiwa naho tshi tshini tshi ṱapilaho.

Mukololo a mbo ḓi gidimela pfamoni a laedza uri hu vhidzwe Awande.

Mukololo a ri: “Awande, ndi na tseḓa nahone ndi tsilu. Ndi ṱoḓa uri ri itele vhathu vha muḓanani tshimima. Ndi humbela uri ni bakele vhana na vhabebi vhavho zwithu zwi ḓifhaho. U bva ṋamusi, muṅwe na muṅwe a nga ḽa zwithu zwi ṱapilaho arali a tshi funa.”

Awande a ṅwethuwa. “Ndi a livhuwa, Musanda wanga!” a ralo nahone a baka makhekhe, mabisikitsi na thathi dza vhuimo ha nṱha, dzi ḓifhaho vhukuma dze vhathu vha muḓanani vha vha vha sa athu u dzi vhona kana u dzi thetshela. Vha ḽa, vha ḽa u swika vha tshi fushea.

Nga tsha matshelo nga matsheloni, Awande, mubaki, a ngalangala zwa sa ḓivhee uri o fhelela ngafhi. Mukololo Swigiri a bvela phanḓa a tshi ita zwimima na vhathu vha muḓanani – fhedzi zwino ho baka ene na Mary.