Ho vha hu nga Ḽavhuvhili nahone hu si na tshikolo. Vhana vhoṱhe vho vha na muṱangano wa ḓuvha ḽo khetheaho ḽaiburari. Ho vha hu Ḓuvha ḽa Ḽitheresi na uri vhathu vha ḽifhasi ḽoṱhe vho vha vha tshi khou ya u vhala, u ṅwala na u thetshelesa zwiṱori nga ḓuvha ḽeneḽo.
Neo o vha o takala nga maanḓa. Muṅwali wawe a mu takalelaho, Joan Rankin, o vha a tshi khou ḓa ḽaiburari u vhala bugu dze a dzi ṅwala, nahone khotsi awe vho mu fulufhedzisa u ṱuwa nae uri a ye u mu vhona. Neo o vha o ṅwala bugu yo khetheaho nga hae, nahone o vha a tshi vhona u nga zwi khou lenga uri a ḓo mu ṋea yone.
Fhedzi musi Neo a tshi vuwa nga matsheloni a Ḽavhuvhili, ho vha hu na phosho i songo ḓoweleaho i bvaho khishini. O ya u sedza. Mutshini wa u kuvha wo vha u tshi khou ita phosho ya u thathaba hu si havhuḓi, u tshi gomela u tshi nga u ḓo thuthuba.
Khotsi a Neo vho ḓa u lavhelesa. “Tshukhwi!” vho amba. “Phaiphi i tea u vha yo vunḓea. U i lugisa zwi ḓo ḓura nga maanḓa. Ri ḓo tea u tou renga mutshini muswa wa u kuvha.”
“Ri nga si kone u swikela mutshini muswa wa u kuvha,” Mme a Neo vho amba. “Nga khumbelo, vha nga si kone u u lugisa naa? Ndi tea u ya mushumoni, nga thungo hu na zwiambaro zwo tswukalaho nga maanḓa.”
Khotsi vho vha vha sa takaleli u vhona mme a Neo vho dinalea, zwenezwo vha mbo ri, “Ndi ḓo ita uri u lugisiwe. Neo u ḓo nthusa. Ndi ḓo wana webusaithi ine ya ḓo ntsumbedza uri mitshini ya u kuvha i lugiswa hani.”
“Fhedzi Khotsi, vho mpfulufhedzisa u mphelekedza ḽaiburari,” ho amba Neo.
“Izwo zwi ḓo tea u vha zwo ima, Neo. Mutshini wa u kuvha ndi wone wa ndeme nga maanḓa. Khamusi Makhuluvha ḓo ni fhelekedza,” ho amba khotsi.
“Hu na hune nda khou ya hone ṋamusi,” ho amba Makhulu, vha tshi khou dzungudza ṱhoho. “Ni mpfarele, Neo. Ni ḓo tea u ya vhege i ḓaho.”
Neo o vha o dinalea nga maanḓa. “Fhedzi, Khotsi, vho mphulufhedzisa uri vha ḓo mphelekedza ḽaiburari,” o amba: “Ri tea u ṱuwa hu si kale.”
Khotsi vha dzhia bogisi ḽavho ḽa thulusi vha thoma u guguḽa, “Phaiphi ya mutshini wa u kuvha i lugiswa hani” kha luṱingothendeleki lwavho.
“Khezwo,” vho amba na Neo, vha tshi khou mu sumbedza siaṱari. “A zwi vhonali zwi tshi konḓa nga maanḓa.” Nga zwenezwo, vha mbo ḓi kokodzela mutshini wa u kuvha nnḓa vha u rembulusa uri vha ḓo kona u vula nga murahu hawo.
Fhedzi u lugisa mutshini zwo vha zwi tshi konḓa u fhira zwe zwa vha zwi tshi vhonalisa zwone.
“Hu na zwe zwa oliwa hafha,” Khotsi vha ṅuṅuna, vha tshi khou sedza kha founu yavho. “Fhedzi ndi tshiṱukusa, a thi koni u vhona uri ndi mini tshi dzhenaho ngafhi.”
Zwo ralo Khotsi vha wisa tshiṅwe tsha zwikurufu tsha kungulutshela nga fhasi ha firidzhi, vha kombetshedzea u kokodzela firidzhi nga thungo uri vha ḓo wana tshikurufu. Neo a sedza watshi. Ho vha hu hafu u bva kha awara ya vhuṱahe. Ho tou sala hafu ya awara uri Joan Rankin a swike ḽaiburari.
“Nga khumbelo, baba,” o amba, a tshi khou thamuwa nga mulenzhe nga muthihimuthihi. “Nga khumbelo, kha vha ṱavhanye uri ri ḓo ya ḽaiburari. Ri tea u ṱuwa zwino.”
“Ndi khou shuma nahone inwi a ni khou vhuya na thusa na luthihi, Neo!” Khotsi vha vhonala vho sinyuwa.
Neo o vha o dinalea. Khotsi awe vho mu fulufhedzisa u ḓo mu fhelekedza, fhedzi zwa zwino zwithu a zwi khou tshimbila nga nḓila yone.
“HAI, HAI, HAI,” ho zhamba khotsi. “A thi zwi kholwi!”
“Mini?” Neo o vhudzisa nga kuipfi kuṱuku.
“Zwino biṱiri ya founu yanga yo fhela!” Khotsi vho huwelela. “Ndi khou humbela uri ni nnḓisele tshadzhara.”
Fhedzi zwi tshe zwo ralo muḓagasi na wone wa khauwa.
“Hai nandi,” ho amba Neo. “Zwino muḓagasi wo khauwa.”
Khotsi vha vhonala vho sinyuwa nga maanḓa. “Iḽi ḽi tou vha Ḽavhuvhili ḽo vhifhaho vhukuma. Ndo vha ndi tsini na u fhedza u lugisa mutshini zwa zwino a thi koni u vhala zwine nda tea u ita.”
Neo a tenda nga ṱhoho. “Ee, ndi Ḽavhuvhili ḽo vhifhaho nga ngoho. A vha koni u lugisa mutshini, ngeno nṋe ndi tshi khou ṱahela Joan Rankin,” fhedzi ha ngo tsha amba zwinzhi nge a vhona uri khotsi vho sinyuwa nga maanḓa. Neo o dzhena nga fhasi ha ṱafula ḽa khishini a dzumba ṱhoho yawe nga mikoṅwo yawe.
Khotsi vho paka zwishumiswa zwavho. “A hu na zwine ra nga ita,” vho amba.
Neo a imisela nṱha ṱhoho yawe zwiṱuku. Watshi ya ri ndi minetse ya fumi u ya kha awara ya fumi. Vha nga kha ḓi swika ḽaiburari – vha ḓo vha vho lenga, fhedzi u ḓo kona u vhona Joan Rankin nahone u ḓo kona na u mu ṋea tshifhiwa tshawe. A rembulusa masiaṱari a tshubugwana tshe a tshi ita. Ndi ene o ṅwalaho tshiṱori na u ola zwifanyiso, na uri Makhulu vho mu thusa nga u i paṱekanya na u ita khavara. Khotsi vho vha vha tshi khou dzika. Vha dzhia bugu ya Neo. “Ndi mini itshi, Neo?” vho vhudzisa.
“Ndi bugu yanga,” Neo o amba nga kuipfi kuṱuku. “Ndo vha ndi tshi khou ya u i ṋea muṅwali ndi mu funesaho kha …” Ha ngo tsha fhedza na fhungo.
“Iḓani ngeno,” ho huwelela Khotsi, vha tshi khou dzhia khii dza goloi. “Ri tea u ṱuwa ZWINO! Ri nga ḓi swika ḽaiburari vha sa athu u fhedza arali ra ṱavhanya.”
Joan Rankin o vha o no thoma u vhalela vhana tshiṱori tshawe musi Neo na Khotsi awe vha tshi dzhena ḽaiburari nga u hwenya. Neo o wana vhudzulo murahu a dzula fhasi a thetshelesa. Tshiṱori tshawe tsho vha tshi mangandzaho, na zwifanyiso zwawe na zwone zwo ralo-vho. Neo a fulufhela uri na ene u ḓo kona u ola nga u tou ralo ḽiṅwe ḓuvha.
Tshe tsha ḓo nakesa kha zwoṱhe. Musi o fhedza Neo a vha u musumbedza bugu yawe, a vhona zwi zwithu zwi mangadzaho nga maanḓa.
“Itshi tshiṱori no tou tshi ṅwana inwi muṋe naa?” O mu vhudzisa.
“Ee,” ho amba Neo. “Ndo ita na u ola zwifanyiso. Ndi tshifhiwa tshavho, vhomme.”
Zwenezwo Joan Rankin a mbo ḓi vula bege yawe a mbo bvisa iṅwe ya bugu dzawe. Nga ngomu a ṅwala, “Ndi ya Neo, ane a ita bugu dzo nakaho”, a mbo ḓi saina dzina ḽawe nga maḽeḓere mahulwane a mu ṋekedza yone.
Neo o vha o takala nga maanḓa. A i fara lwe a vha a sa ṱoḓi u fhambana nayo.
Zwi tshe zwo ralo Khotsi vha ḓa nga tsini. “Ni nga si zwi kholwe,” vho amba. “Ndo wana bugu ya u lugisa mitshini ya u kuvha, sedzani – nyolo ndi khulwane nahone dzi a vhonala. Ndi ngani ni songo mmbudza uri ḽaiburari hu na bugu dzi fanaho na iyi, Neo?”
Khotsi vha kuvhatedza Neo. “Bugu dzi a mangadza. Biṱiri dzadzo a dzi fheli, nahone ni nga dzi vhala na musi muḓagasi wo khauwa.”
Neo a mwemwela a tshi sumbedza u takala na u tenda nga ṱhoho. Izwo ho vha hu ngoho. U nga vhala bugu huṅwe na huṅwe nga tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe.
