Kgalekgaleng go be go na le mošemanyana yo a bitšwago Tshego. O be a rata go tseba dilo e bile a na le go selekanyana. Tshego o be a rata go tseba ka mafelo a maswa. O be a botšiša dipotšišo ka selo se sengwe le se sengwe. “Mma, naa diphoofolo di a kwa? Mma, naa diphoofolo di kwešiša se re se bolelago? Mma, naa diphoofolo di kgona go bolela? Mma, gore’ng dikatse ge di lla di re miao?” O ile a botšiša dipotšišo tše dintši go fihlela mmagwe a re a sepele a yo raloka ka ntle. Tshego o ile a ya ka ntle gomme a dula fase kgauswi le katse ya gagwe, Frisky. O ile a tomolela Frisky mahlo, gomme Frisky le yona ya mo tomolela mahlo. Go ile gwa ba bjalo ka ge eka Frisky e nyaka go mmotša selotsoko.

“Frisky, ke duma okare nka go bolediša gomme le wena wa mpolediša,” gwa realo Tshego. Eupša Frisky e ile ya no re miao ke moka ya furalela Tshego. Tshego o ile a hemela fase. O be a ipotšiša gore go be go tla ba bjang ge nkabe diphoofolo di be di kgona go bolela. Ke moka, go e na le gore dimpša di gobe,dikatse di re miao, dinonyana di letše melodi, di be di tla kgona go bolela gomme tša bolela dilo tšeo di nyakago go di bolela. Tshego o ile a sega ge a nagana seo,ka gore o be a tseba gore selo sa mohuta woo se ka se tsoge se diregile.

“Tshego?”Tshego o ile a tšhoga kudu ge a ekwa leina la gagwe le bitšwa, eupša e be e le Mmagwe a eme mojako. O be a apere kefa ya gagwe ya letšatši ya mebalabala. Ke moka Tshego o ile a gopola gore ba ya nageng! “Tshego, naa o pakile dilo ka moka tše o di hlokago?” gwa botšiša Mmagwe.“Ee, Mma, ke pakile dilo ka moka maabane bošego,” gwa realo Tshego a myemyela.“Gona a re sepele!”gwa realo mmagwe. “Ke bona tatago a laiša dilo tša mafelelo ka koloing.”

Tshego o be a tseba gore kua nageng go yo ba bose. O be a fela pelo ya go ithuta ka diphoofolo ka moka tše di phelago kgauswi le mo ba yago. Lapa le ile la namela ka koloing, gomme ge ba le tseleng, Tshego o be a bala metsotso go fihlela ba fihla nageng mo ba bego ba tlo dula gona. Lefelo la moo nageng le be le le botse. Le be le dikologilwe ke mehlare, gomme

Tshego o be a fela pelo ya go ithuta ka lefelo le le leswa. “Tate, naa nka topelela dikgong tša mollo ge o sa dutše o aga tente?” gwa botšiša Tshego. “Yeo ke kgopolo e botse, eupša o ska ya kgole. Ga ke nyake o timela mo mehlareng,” gwa realo Tatagwe.

“Go lokile!” Gwa realo Tshego ka lentšu la go hlaboša a dutše a kitimela go yo topelela dikgong. Eupša ka ge Tshego a be a sa tšhabe dilo e bile a selekanyana, o ile a sobelela ka gare ga sethokgwa a sa lemoge. O be a tšama a lebelela ka morago ga matlakala, maswika le godimo ga mehlare gore a bone diphoofolo ka moka tše di bego di phela moo. Ge Tshego a topeletše dikgong tše dintši, o ile a gadima ka mathoko gomme a lemoga gore o be a … timetše! Gona bjale o be a bona mehlare ka moka e
swana, e bile a tseba gore a ka se kgone go hwetša tsela ya go boela morago.

E se kgale e ile ya ba leswiswi, gomme go be go se na ngwedi. Tshego o ile a dula fase, a ikgonara gomme a llela fase. Naa o be a tlo hwetša batswadi ba gagwe gape bjang? Ke moka Tshego o ile a kwa mantšu a sebaseba kgauswinyane. O ile a kgaotša go lla gomme a gadima gohle. Naa batswadi ba gagwe ba be ba mo hweditše? Eupša e be e se batswadi ba gagwe. Mo pele ga gagwe, go be go eme pere e botse le leribiši la mahlo a magolo a nkgokolo.“Molato ke’ng, mošemane? O llela’ng?” gwa botšiša leribiši.

Tshego o ile a se kgolwe ditsebe tša gagwe. Naa ka nnete leribiši le boletše le yena? “Le … le kgona go bolela?”Gwa realo Tshego a kgamakgametša. Leribiši le ile la sega. “Ee, re kgona go bolela. Bjale re botše gore o nyaka eng mo
maswiswing o nnoši.” “Ke be ke topelela dikgong gomme ka timela,” gwa realo Tshego. “O swanetše go ba o swerwe ke tlala,” gwa realo pere. Mpa ya Tshego e be e lla, e dumelelana le seo! “Ema mo, ke sa go latela sa go ja.” Pere e ile ya katakata ya lata dijo. Leribiši le ile la šala le swere magang le Tshego.

Pere e ile ya boa e swere lekala la diapola tše dikgolo tše dikhwibidu. Tshego o ile a hlafunya diapola tše pedi ka lebelo ke moka a ikwa a le kaone.“Eh, ke nagana gore ke bone batswadi ba gago ka thoko yela,” gwa realo pere.“Etla, nnamele ke go iše go bona.” Tshego o ile a namela ka mokokotlong wa pere,gomme leribiši la tsokama legetleng la Tshego. Ba ile ba phatša ka gare ga mehlare ba le mmogo.

Mafelelong ba ile ba fihla moo lapa labo Tshego le bego le dutše gona. Tshego o ile a fologa godimo ga pere gomme a leboga diphoofolo tšeo ka bobedi gore di mo thušitše. “Naa ke tlo le bona gape?” a realo a botšiša. “Mohlomongwe,” gwa realo leribiši, ka morago ga moo, diphoofolo tšeo ka bobedi tša sobelela ka gare ga mehlare.

“Mma, Tate!” gwa realo Tshego a goeletša a kitimela go batswadi ba gagwe gore a ba gokarele kudu. Batswadi ba gagwe ba be ba tshwenyegile. “Le ntshwarele gore kgale ke sepetše, ke be ke timetše. Ka mahlatse, pere e botsana le leribiši la go ba le botho di nthušitše go boa mo. Naa le be le tseba gore diphoofolo di kgona go bolela?” Tshego o be a bolela a sa metše le mare! Mmagwe le tatagwe ba be ba thabetše go mmona gape ge ba dutše ba myemyela ba lebelelane gomme ba gokarela Tshego gapegape.

Ka morago ga matšatši a sego kae, nako ya go boela gae e ile ya fihla. Gateetee ge ba fihla gae, Tshego o ile a kitimela go Frisky. “Dumela Frisky. Naa o be o ntlhologetše?” gwa botšiša Tshego. Frisky e ile ya ikotlolla gomme ya re miao ganyenyane. “Ke tseba sephiri sa gago,” gwa realo Tshego, “bjale ka nako ya maleba, o ka mpolediša.”Frisky e ile ya ikgohla hlogo ka letsogo la Tshego gomme ya dula diropeng tša gagwe. Ka go realo, Tshego o ile a tseba gore Frisky e kwešišitše dilo ka moka tše a di boletšego!

Dira gore kanegelo e be le bophelo!

•  Naa o kile wa timela lefelong le o sa le tsebego? O ile wa ikwa bjang? O ile wa hwetša lapa la geno bjang gape?
•  Naa o nagana gore diphoofolo di a re kwa ge re bolela le tšona? Ke ka baka la eng o realo?
•  Kgetha phoofolo efe goba efe. Bjale ngwala dipotšišo tše pedi tše o bego o ka e botšiša tšona ge nkabe e kgona go bolela.
• Ngwala sephetho se seswa sa kanegelo ye. A re re Frisky e kgonne go bolela le Tshego. O nagana gore nkabe e ile ya reng go yena?